Λαϊκές αγορές βιολογικών προϊόντων: το προφίλ των καταναλωτών

Abstract

Η σύγχρονη αγροβιομηχανική παραγωγή τροφίμων έχει επιφέρει σήμερα πολλαπλά προβλήματα σε σχέση με τη διατροφή. Οι καταναλωτές είναι γενικά αβέβαιοι για την ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνουν και η αντίληψη τους για τους πιθανούς κινδύνους που εμπεριέχουν διαφέρει ουσιαστικά από αυτή των παραγωγών. Η παρουσία φυτοφαρμάκων, τα υπολείμματα ορμονών και κτηνιατρικών φαρμάκων στο κρέας καθώς και η εξάπλωση των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργούμενων ειδών αποτελούν για τους ευρωπαίους καταναλωτές σημαντικούς παράγοντες ανησυχίας σε θέματα διατροφής. Οι δυσμενείς επιπτώσεις ενός διεθνοποιημένου και βιομηχανοποιημένου συστήματος παραγωγής τροφίμων έχουν εγείρει το ενδιαφέρον για τα προσαρμοσμένα τοπικά συστήματα παραγωγής τροφίμων και την άμεση σχέση παραγωγού- καταναλωτή. Πολλοί παραγωγοί και καταναλωτές θεωρούν τα τοπικά δίκτυα παραγωγής τροφίμων ως εναλλακτικές λύσεις για την επανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης καταναλωτή - παραγωγού, όσον αφορά στην ασφάλεια των τροφίμων, μέσω της υψηλής ποιότητας των κοινωνικών σχέσεων που παρέχουν. Σκοπός της παρούσας εργασίας αποτελεί η διερεύνηση των κινήτρων που ωθούν τους καταναλωτές στην αγορά βιολογικών προϊόντων και πιο συγκεκριμένα στην αγορά τους από βιολογικές λαϊκές αγορές. Η περιοχή μελέτης της παρούσας έρευνας είναι οι λαϊκές αγορές της Αττικής. Έτσι, συμπληρώθηκαν ερωτηματολόγια σε καταναλωτές, μέσω προσωπικών συνεντεύξεων κατά τη διάρκεια των αγορών τους από βιολογικές λαϊκές αγορές. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι καταναλωτές που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν υψηλού μορφωτικού επιπέδου, ως επί το πλείστο οικογενειάρχες, με υψηλό σχετικά εισόδημα. Τα κίνητρα τους σχετίζονται με προσωπικά παρά περιβαλλοντικά οφέλη, με ισχυρότερο όλων την ανθρώπινη υγεία. Επίσης, μέσω των απαντήσεων τους σε ερωτήσεις σχετικές με το αίσθημα ασφάλειας των προϊόντων που καταναλώνουν φαίνεται να λαμβάνουν σημαντικά υπόψη την κατά πρόσωπο σχέση με τον προμηθευτή και την ύπαρξη πιστοποίησης. Τέλος, παρά την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας τελευταία, οι περισσότεροι καταναλωτές απάντησαν ότι δεν έχουν περιορίσει την κατανάλωση βιολογικών προϊόντων, ενώ εκείνοι που δηλώνουν το αντίθετο, φαίνεται ότι η κατανάλωσή τους μειώθηκε σε μικρό ποσοστό.

The agro-industrial production is currently facing various problems. Consumers are generally uncertain about the safety and quality of food they eat and their perception of the potential risk differs substantially from the producers. The presence of pesticide residues and veterinary drugs hormones in meat and genetically modified crop species are important concerns about nutrition for European consumers. The adverse effects of a globalized and industrialized food system have raised the interest in locally adapted food systems. The local food networks are considered as the most sustainable food production systems. They aim to revitalize local economies and protect the environment. Many producers and consumers find local food networks as alternatives to rebuilding consumer confidence, with regard to food safety through high quality social relationships provide. The purpose of this paper is to explore the incentive for consumers to buy organic products, in particular the purchase of organic farmers markets. The study area of this research are the street markets of Attica. Thus, completed questionnaires to consumers through personal interviews during their purchases of organic farmers markets. The results showed that the consumers surveyed were highly educated, for the most part householders, with a relatively high income. Their motivations related to personal rather than environmental benefits, all with powerful human health. Also, through the answers to questions related to the sense of security products seem to take into account the significant upfront relationship with the supplier and the existence of certification. Finally, despite the emergence of the economic crisis facing our country lately, most consumers said they have not reduced consumption of organic products, while those who claim otherwise, it seems that their consumption was reduced to a small percentage.