Μελέτη με ερωτηματολόγιο: εφαρμογή στην περίπτωση της οικιακής κατανάλωσης νερού στην Αττική: πρόταση γραμμικού μοντέλου οικιακής κατανάλωσης νερού

Abstract

Το ζήτημα του νερού είναι ένα θέμα που μελετάται πια συχνά σε κάθε μεγάλη αστική περιοχή καθώς γίνεται αντιληπτό ότι το νερό είναι ένας φυσικός πόρος ιδιαίτερα σπάνιος, ευαίσθητος και παράλληλα αναγκαίος για την επιβίωση των ανθρώπων αλλά και όλων των ζωντανών οργανισμών. Ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, αλλά και τις αστικές περιοχές γενικότερα, τα προβλήματα που εμφανίζονται στην παροχή νερού συνεχώς πληθαίνουν κυρίως λόγω της συνεχόμενης συγκέντρωσης του πληθυσμού στις περιοχές αυτές και της παλαιότητας του δικτύου. Η εκτίμηση της κατάστασης αυτής αποτέλεσε το έναυσμα για την εκπόνηση της παρούσας μελέτης. Δεδομένου επίσης του γεγονότος ότι στις μεγάλες αστικές περιοχές την πλειοψηφία των καταναλωτών του νερού αποτελούν τα νοικοκυριά -κοινοί καταναλωτές- το ενδιαφέρον της μελέτης αυτής επικεντρώνεται στην οικιακή κατανάλωση νερού και πιο συγκεκριμένα στην οικιακή κατανάλωση νερού στην αστική περιοχή της Αθήνας Στην επιλογή του συγκεκριμένου θέματος συντέλεσε και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πολλές μελέτες που να σχετίζονται άμεσα με το θέμα της οικιακής κατανάλωσης νερού. Το ζήτημα παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον και έχει ιδιαίτερη σημασία επειδή αφ' ενός τα νοικοκυριά είναι οι σημαντικότεροι καταναλωτές νερού και αφετέρου γιατί η βιωσιμότητα της πόλης έως ένα βαθμό κρίνεται και από τη βιωσιμότητα του πόρου, άρα και από την βιώσιμη οικιακή χρήση του νερού. Επιπρόσθετα, η επιλογή της αστικής περιοχής της Αθήνας έγινε λόγω του ότι αυτή η περιοχή εμφανίζει ιδιαίτερα έντονα προβλήματα διάθεσης νερού αλλά και γιατί ήταν αναγκαίο να υπάρξει μια «προσιτή» για την έρευνα περιοχή. Αρχικά αναζητήθηκαν κάποια πολύ βασικά στοιχεία για την κατανόηση του ζητήματος, όπως για παράδειγμα το πως έχει εξελιχθεί το ζήτημα του νερού στο χρόνο, τα βασικά χαρακτηριστικά του νερού, της ζήτησης και της παροχής του, στοιχεία για την τιμολόγηση του νερού κα, Στην συνέχεια κρίθηκε αναγκαίο να εντοπιστούν στοιχεία αναφορικά με το ζήτημα του νερού όπως αυτό εμφανίζεται στην αστική περιοχή της Αθήνας ώστε να γίνουν αντιληπτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αλλά και προβλήματα που υπάρχουν στην συγκεκριμένη περιοχή και να κατανοήσουμε αν υπάρχει αναγκαιότητα λήψης μέτρων για την βελτίωση της κατάστασης και την προστασία του πόρου. Το θεωρητικό όμως αυτό πλαίσιο δεν θεωρήθηκε επαρκές για την εξαγωγή σημαντικών συμπερασμάτων που θα βοηθούσαν στην εφαρμογή της κατάλληλης πολιτικής που θα στοχεύει στην βιώσιμη χρήση του πόρου. Κρίθηκε αναγκαίο λοιπόν να υπάρξει ποσοτική πληροφορία για την οικιακή κατανάλωση νερού και τους παράγοντας που μπορεί να την επηρεάζουν. Έτσι, το επίκεντρο του ενδιαφέροντος στην παρούσα μελέτη στρέφεται στην διεξαγωγή μιας έρευνας με ερωτηματολόγια η οποία στοχεύει στην εκτίμηση της οικιακής κατανάλωσης νερού . Το αντικείμενο, λοιπόν, της μελέτης συγκεκριμενοποιείται στην αναζήτηση του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνεται η οικιακή κατανάλωση νερού στην αστική περιοχή της Αθήνας και των παραγόντων που την επηρεάζουν. Με βάση το σκεπτικό αυτό δημιουργήθηκαν τα ερωτηματολόγια και μέσω αυτών έγινε προσπάθεια εντοπισμού σε κάθε νοικοκυριό των παραγόντων που καθορίζουν την οικιακή κατανάλωση νερού. Ο σκοπός της επιλογής συγκεκριμένων παραγόντων ήταν να προσδιορίσουμε την ποσότητα νερού που καταναλώνεται στις διαφορές δραστηριότητες μέσα και έξω από το σπίτι και αν αυτή η ποσότητα επηρεάζεται και κατά ποσό από μεταβλητές όπως η ηλικία ή το επάγγελμα του κάθε μέλους του νοικοκυριού. Σημαντικό ήταν επίσης να προσδιοριστούν και οι παράγοντες που διαφοροποιούν την κατανάλωση μεταξύ των διαφόρων νοικοκυριών. Εφόσον οριστικοποιήθηκε η μορφή του ερωτηματολογίου, επιλέχθηκε ο τρόπος εφαρμογής του και το δείγμα με βάση τους κανόνες που διέπουν την έρευνα με ερωτηματολόγια ώστε να υπάρχει ακρίβεια και αξιοπιστία. Ακολούθησε η πραγματοποίηση της έρευνας και αφού συλλέχθηκαν πλέον τα κατάλληλα στοιχεία, η μελέτη επικεντρώνεται στο βασικότερο κομμάτι της που είναι η στατιστική επεξεργασία των πληροφοριών που προκύπτουν από τα ερωτηματολόγια. Βασικός στόχος της επεξεργασίας αυτής είναι η δημιουργία μιας συνάρτησης της οικιακής κατανάλωσης; νερού (κυβικά νερού) και των βασικών παραγόντων που την επηρεάζουν ώστε να είναι κατά το δυνατόν εφικτή η πρόβλεψη της μελλοντικής κατανάλωση; για το σύνολο των νοικοκυριών και κατ' επέκταση για το σύνολο του πληθυσμού. Θεωρήθηκε εξίσου σημαντικό το να προκύψει και κάποιο κοινό μοντέλο οικιακής χρήσης νερού για ορισμένα νοικοκυριά που θα παρουσίαζαν κοινά χαρακτηριστικά . Μια τέτοιου είδους πρόβλεψη, αλλά και γενικότερα η κατανόηση της εξίσωσης που επιθυμούμε να προκύψει μπορεί να αποτελέσει έναυσμα αλλά και παράλληλα στήριγμα για τη ν εφαρμογή από την πολιτεία της κατάλληλης πολιτικής για την βιωσιμότητα της χρήσης του νερού.