Περιστασιακές παρουσίες ειδών ορνιθοπανίδας στον ελληνικό χώρο: ερωτηματικά και διαπιστώσεις

Abstract

επισημάνουμε ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι τα είδη αυτά ήταν συχνότερα εμφανιζόμενα στη χώρα μας αλλά λόγω της μετέπειτα συρρίκνωσης της κατανομής τους αυτά πλέον εμφανίζονται πάρα πολύ σπάνια στη χώρα μας. Όλα τα παραπάνω βέβαια επιχειρήσαμε σε ένα βαθμό να τα αναλύσουμε στα κεφάλαια 4.1 και 4.2. Επίσης στην εργασία αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστεί η σημασία της χρονικής και χωρικής κατανομής των περιστασιακών παρατηρήσεων ειδών στη χώρα μας. Παρατηρήσαμε το ρόλο που μπορεί να έχει ο προσανατολισμός των περιοχών προέλευσης των ειδών στην επιλογή της περιοχής προορισμού, είδαμε ότι τα είδη δε φαίνεται να συγκεντρώνονται μόνο στις παράκτιες περιοχές και παρόλο βέβαια που η συγκέντρωση τους δείχνει αυξημένη στις δημοφιλέστερες φυσικές περιοχές της χώρας μας υπάρχουν στοιχεία που μας δείχνουν ότι η προτίμηση αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί απόλυτη και η συγκέντρωση τους σε διαφορετικά γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας είναι σημαντική. Τέλος παρουσιάστηκε η σημαντικότατη αύξηση των εμφανίσεων στην περίοδο μετά το 1960 η οποία όπως και σχολιάσαμε συνοδεύεται από τη σημαντική αύξηση της ενασχόληση; ειδικών επιστημόνων με την Ελληνική ορνιθοπανίδα κατά την ίδια χρονική περίοδο. Σίγουρα η ανάπτυξη μηχανισμών καλύτερης παρακολούθησης των ειδών αυτών στην εποχή μας και η ενασχόληση όλο και περισσότερων επιστημόνων με την καταγραφή και παρατήρηση των ειδών αυτών στην Ελλάδα πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να συνεισφέρει σημαντικά στη μελέτη των φαινομένων των περιστασιακών αυτών εμφανίσεων η οποία σίγουρα θα μπορούσε να μας δώσει χρήσιμα συμπεράσματα όσων αφορά τη διαχείριση οικοτόπων, τη διατήρηση των ειδών και ίσως και τον εμπλουτισμό της ορνιθοπανίδας μας με νέα είδη. Τελειώνοντας στο σημείο αυτό θα θέλαμε να σχολιάσουμε ότι θα πρέπει η μελέτη των στοιχείων που μας δίνονται και αφορούν περιστασιακές εμφανίσεις ειδών να είναι αρκετά σχολαστική αφενός μεν γιατί οι περισσότεροι παρατηρητές δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την αναγνώριση τους και αφετέρου δεν είναι σπάνια και τα φαινόμενα απάτης που ίσως θα μπορούσαν να βοηθήσουν την φήμη ενός παρατηρητή ή συλλέκτη αν δεν αποκαλυφθούν. Είναι χαρακτηριστικό το παρακάτω παράδειγμα: Ένα είδος κουκουβάγιας των δασών (Athene auct.) το blewitti είναι γνωστό από την κεντρική Ινδία από επτά παλαιά δείγματα, τέσσερα από τα οποία λήφθηκαν το 1880-83 και το τελευταίο πάνω από 30 έτη αργότερα από τον Ρ. Meinertzhagen. Λόγω της πρόσφατα τεκμηριωμένης απάτης δειγμάτων του Ρ. Meinertzhagen, το δείγμα του είδους υποβλήθηκε σε σχολαστική εξέταση (συμπεριλαμβανομένων των ακτίνων Χ) και καθορίστηκε ότι ήταν ανακατασκευασμένο εκτενώς με έναν τρόπο που μετασχημάτισε την αρχική εμφάνισή του. Επιπλέον, παρουσίαζε διάφορα χαρακτηριστικά γνωρίσματα φτερόγέμισμα βαμβακιού ίδιο με αυτό από ένα παλαιότερο δείγμα, και άλλα τα οποία προσδιορίζουν τον αληθινό συλλέκτη τους ως τον συλλέκτη των πρώτων τεσσάρων δειγμάτων. Η εξέταση του καταλόγου του μουσείου φυσικής ιστορίας αποκαλύπτει ότι ένα πέμπτο δείγμα του παλιού συλλέκτη, που συλλέχθηκε το 1884 στην περιοχή όπου λήφθηκαν και τα άλλα τέσσερα, καταχωρήθηκε το 1925 αλλά λείπει τώρα, αν και δεν καταγράφεται το πως χάνεται, εάν πουλήθηκε ή εάν ανταλλάχθηκε, Το ημερολόγιο του Ρ. Meinertzhagen και ο κατάλογος των δειγμάτων του αποδεικνύουν ότι δεν ήταν στην περιοχή καταγραφής του είδους κατά την ημερομηνία που δόθηκε το δείγμα του, το 1914 και δεν δημοσίευσε ποτέ το αρχείο παρά την εξαιρετική σπανιότητά του. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι έκλεψε το πέμπτο δείγμα από το μουσείο φυσικής ιστορίας, και το ανακατασκεύασε και το ονομάτισε εκ νέου για να κρύψει με αυτόν τον τρόπο την προέλευσή του, συμβιβάζοντας το γεωγραφικό και χρονικό αρχείο αυτού του σημαντικά απειλούμενου είδους (Rasmussen, 1999).