Μελέτη των οικολογικών επιδράσεων ανταγωνιστικών χρήσεων των φυτοκοινοτήτων: η σχέση βόσκησης-μελισσοτροφίας

Abstract

Κύριος στόχος της διπλωματικής εργασίας, είναι η διερεύνηση του ανταγωνιστικού χαρακτήρα, δύο διαφορετικών χρήσεων των φυτοκοινοτήτων. οι οποίες συμβαίνουν στον ίδιο χρόνο και χώρο, και αλληλοεπηρεάζονται μεταξύ τους διαμέσου των τροφικών πόρων που απολαμβάνουν. Η μεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθήθηκε, επικεντρώνεται κυρίως στην ανάλυση των κύριων οικολογικών παραμέτρων που καθορίζουν αλλά και επηρεάζονται από το φαινόμενο του ανταγωνισμού των χρήσεων των πόρων των φυτοκοινοτήτων. Δύο ανταγωνιστικές χρήσεις των πόρων της φυτοκοινότητας. οι οποίες αποτελούν ικανοποιητικό ερευνητικό υπόδειγμα. είναι κτηνοτροφία και n εντομογαμής επικονιαστική δραστηριότητα. Επειδή η ανάλυση της σχέσης αυτής. είναι, προφανώς εκτεταμένη, η διερεύνηση όλων των δυνατών πτυχών της ξεφεύγει από τα όρια μιας διπλωματικής εργασίας. Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται σε θέματα που παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον. Αρχικά, μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στην οικολογία του επικονιασμού, επειδή παρουσιάζει την μεγαλύτερη ευαισθησία στην βοσκητική επίδραση. Στην συνέχεια, η εργασία βασιζόμενη στην γενική περιγραφή της ανταγωνιστικής σχέσης Κτηνοτροφίας-Εντομογαμούς Επικονίασης, καταλήγει στην ανάλυση των επιπτώσεων στην εντομογαμή-μελισσοτροφική χλωρίδα, που προκαλούνται από την βόσκηση προβάτων. Η επιλογή της προσέγγισης αιτιολογείται από το γεγονός ό,τι η κοινή μέλισσα (Apis Mellifera). αποτελεί τον σπουδαιότερο επικονιαστή στα μεσογειακά οικοσυστήματα, ενώ η μελισσοκομία αποτελεί παραγωγικό κλάδο και εξαρτάται αποκλειστικά από τις ανθικές παροχές. Η ανταγωνιστική σχέση κτηνοτροφίας-μελισσοτροφικής δραστηριότητας, διερευνήθηκε μέσω της περιγραφής του φαινομένου, της σχέσης του με την παραγωγικότητα των χρήσεων και με τη βλάστηση. από την οποία άμεσα εξαρτιούνται. Χρησιμοποιήθηκε σύνθεση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας, των μετρήσεων πεδίου, των αναλύσεων εργαστηρίου, συνεντεύξεων με αρμόδιους και δημιουργίας φωτογραφικού σονείου για την ποιοτική περιγραφή και προσέγγιση του φαινομένου. Επειδή η βλάστηση αποτελεί τον καθοριστικά παράγοντα διαμόρφωσης της ανταγωνιστικής σχέσης, δίνεται έμφαση στην ανάλυση της και τον χαρακτηρισμό της. τόσο από την κτηνοτροφική οπτική όσο και από την μελισσοτροφική. Επίσης προκειμένου να καταστεί δυνατή, η εξαγωγή ποσοτικών αποτελεσμάτων. Για την περιγραφή του φαινομένου, επιχειρείται προσπάθεια εφαρμογής μεθόδων μαθηματικής προσομοίωσης για την περιγραφή των υποθέσεων που θεωρούνται σημαντικές για το σύστημα και τον συστηματικό έλεγχό τους. Έτσι, αρχικό, πραγματοποιείται μια εισαγωγή στην θεωρία της συστημικής οικολογίας, όπου εντοπίζονται τα κύρια χαρακτηριστικά της, καθώς και τα απαραίτητα, μεθοδολογικό βήματα για την μαθηματική προσομοίωση συστημάτων. Επίσης, εξετάζεται ένα πρότυπο μοντέλο παράγωγου- καταναλωτή-ανακύκλωσης θρεπτικών και διερευνούνται οι ιδιότητες του. Η μέθοδος της ανάλυσης ευαισθησίας εφαρμόζεται με σκοπό να δειχθεί με ποιό τρόπο εντοπίζονται οι παράμετροι που προκαλούν μεγαλύτερη ευαισθησία, στις σημαντικές μεταβλητές κατάστασης του συστήματος. Τέλος κατασκευάζεται n λογισμική διαδικασία ενός μοντέλου, που θα είναι σε θέσn να περιγράψει την επίδραση της βόσκησης προβάτων. στην βιομάζα των ξυλωδών μελισσοτροφικών ειδών, κατά την διάρκεια της ξηρής περιόδου και αναφέρονται εκείνα τα μεθοδολογικά βήματα εκτίμnσnς των συντελεστών του μοντέλου. προκειμένου να εφαρμοστεί σαν εργαλείο έρευνας ή διαχείρισης. Ειδικότερα τα μεθοδολογικά ερωτήματα που αφορούν την παρούσα εργασία είναι το παρακάτω: 1) Πώς ορίζεται η ανταγωνιστική σχέση κτηνοτροφία-εντομογομής επικονισμός και ειδικότερα της βόσκηση προβάτων-μελισσοτροφικής δραστηριότητα στον χώρο και χρόνο συνάρτησης της βλάστησης, 2) Πώς και σε ποιό βαθμό ένα ολιστικό μαθηματικό μοντέλο μπορεί να αποδώσει την ευαισθησία των λειτουργιών ενός σύνθετου φυσικού οικοσυστήματος, 3)Ποιά είναι τα απαραίτητα μεθοδολογικά βήματα, για την κατασκευή ενός ολιστικού μοντέλου, που θα παρέχει την δυνατότητα διερεύνησης του επηρεασμού της εντομογομούς-μελισσοτροφικής βλάστησης από την επίδραση της βόσκησης προβάτων; 4)Ποιές θα μπορούσαν να είναι εκείνες οι διαχειριστικές ενέργειες, n πραγματοποίηση των οποίων θα άμβλυνε την ένταση της ανταγωνιστικότητας; Ακόμη, παρουσιάζονται οι μέχρι τώρα νομοθετικές διατάξεις που αφορούν την προστασία των μελισσοτροφικών φυτών και συγκρίνεται το περιεχόμενο τους με τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο όρος "ανταγωνιστική σχέση" δεν χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει άμεση επίδραση του ενός οργανισμού προς τον άλλον αλλά για να δείξει ότι δύο διαφορετικοί οργανισμοί, τείνουν να απολαμβάνουν τροφικούς πόρους, από κοινή οικολογική παράμετρος: την βλάστηση. Η εργασία έχει τρία παραρτήματα. Στο πρώτο περιλαμβάνονται πίνακες και γραφήματα της επιβεβαίωσης και ανάλυσης ευαισθησίας του πρότυπου μοντέλου παραγωγού-καταναλωτή-ανακυκλωμένου θρεπτικού στοιχείου. Στο δεύτερο παράρτημα, αναφέρονται οι νομικές διατάξεις που έχουν, μέχρι σήμερα, εξαγγελθεί. σχετικά με την προστασία της μελισσοτροφικής χλωρίδας, στην Ελλάδα. Το τρίτο περιλαμβάνει τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν κατά την διάρκεια των δειγματοληψιών.