Ψηφιακή αποκατάσταση του κινηματογραφικού φιλμ: μέθοδοι και τεχνικές: η περίπτωση των οικογενειακών ταινιών

Abstract

Η εργασία χωρίζεται σε δεκαπέντε ενότητες και έχει σκοπό να μελετήσει αντίστοιχους προβληματισμούς και στάδια στη διαδικασία επιθεώρησης, συντήρησης και αποκατάστασης του κινηματογραφικού φιλμ, με απώτερο σκοπό τη συνεχή διατήρηση της κινούμενης εικόνας, αλλά και την άμεση πρόσβαση του κοινού σε αυτά. Τέλος, θα μας απασχολήσει η κινηματογραφικής καταγραφής μέσα από τις λήψεις των ερασιτεχνικών ταινιών, καθώς και η αξία αυτών των αρχείων, που προέκυψε από τον μοντέρνο χαρακτήρα της κινηματογραφικής μηχανή λήψης. Η εργασία εκκινεί από την παρουσίαση των κινηματογραφικών αρχείων που έχουν διαμορφώσει πτυχές της κοινωνικής και πολιτιστικής ιστορίας μας, ανάγοντας την αξία τους ίσης ιστορικής σημασίας, σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα αρχεία. Στην ενότητα δύο γίνεται η παρουσίαση βασικών εννοιών που αφορούν τη γλώσσα της διατήρηση των κινούμενων εικόνων, απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει κατανοητή η φιλοσοφία της παρούσας μελέτης. Ακολουθεί στην ενότητα τρία η κατανόηση της σύνθεσης του φιλμ, ενώ στην ενότητα τέσσερα παρουσιάζονται τα βασικά μεγέθη του φιλμ. Στην ενότητα πέντε οι συνήθεις τύποι γήρανσης και φθοράς του φιλμ, που οφείλονται είτε σε βιολογικούς παράγοντες, είτε σε ζημιές που προέρχονται από τις χημικές ιδιότητες του φιλμ, είτε λόγω της ανθρώπινης αμέλειας. Στην ενότητα έξι περιγράφονται οι διαδικασίες της επιθεώρησης της συντήρησης του φιλμ μέσω συγκεκριμένων χειρισμών, όπως του ελέγχου των κολλήσεων και του καθαρισμού του φιλμ, προτού γίνει η ψηφιοποίηση του. Η ενότητα εφτά παρουσιάζει τις βασικές αρχές αποθήκευσης του φιλμ έτσι ώστε, να παραμένει όσο το δυνατό κοντά στη φυσική του κατάσταση. Στην ενότητα οχτώ περιγράφονται οι διαδικασίες των νέων τεχνολογιών ψηφιακής μετατροπής, αποθήκευσης και διαχείρισης οπτικοακουστικού υλικού. Ακολουθεί η ενότητα εννιά και η περιγραφή των βασικών λειτουργιών και εργαλείων του συστήματος Revival daVinci για την ψηφιακή αποκατάσταση του φιλμ. Στην ενότητα δέκα περιγράφονται οι δυνατότητες των ψηφιακών αντιγράφων για δημόσια προβολή και πρόσβαση, ενώ δίνονται παραδείγματα σημερινών ευρωπαϊκών προγραμμάτων που ενισχύουν τη προσπάθεια ψηφιοποίησης και προβολής των ψηφιακών αρχείων μέσω του διαδικτύου. Στην ενότητα έντεκα περιγράφονται βασικές αρχές για την πνευματική προστασία των κινηματογραφικών αρχείων, οι οποίες αποτελούν θεμελιώδη παράμετρο για την αξιοποίηση των κινηματογραφικών συλλογών. Στην ενότητα δώδεκα σαν περίπτωση μελέτης αναφέρονται τα ορφανά φιλμ ως είδη κινηματογραφικών αρχείων παίρνοντας σαν παράδειγμα μελέτης την περίπτωση των οικογενειακών ταινιών. Τέλος, δημιουργούνται κάποια συμπεράσματα και αναφέρονται μελλοντικές προσεγγίσεις για την διατήρηση τις φιλμικής μνήμης μέσω της πρόσβασης στα νέα ψηφιακά δεδομένα. Απώτερος στόχος της εργασίας αυτής είναι να αποτελέσει τη βάση για μια πιο αποδοτική και εποικοδομητική μελέτη της πρακτικής και των τεχνικών διατήρησης της κινηματογραφικής μνήμης, σε ένα πρώτο επίπεδο αντιμετώπισης του προβλήματος. Στην ψηφιακή εποχή, οι δυνατότητες που δίνονται για την διάσωση του κινηματογραφικού και γενικότερα οπτικοακουστικού αποθέματος είναι μεγάλες, αλλά πολλές φορές απαιτούν πολύπλοκες πρακτικές.