Η επιχειρηματική εκμετάλλευση των οσπρίων της Λήμνου: μύθοι και πραγματικότητα

Abstract

Τα όσπρια είναι ξερά σπέρματα ψυχανθών φυτών, και αποτελούν πλούσια πηγή σύνθετων υδατανθράκων, διαλυτών φυτικών ινών, πρωτεϊνών, βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων, τροφές δηλαδή ιδιαίτερα υψηλής θρεπτικής και διαιτητικής αξίας. Επιπλέον η καλλιέργεια των οσπρίων παρέχει οφέλη για τον παραγωγό, το περιβάλλον και την υποστήριξη της αειφορίας από την καλλιέργειά τους.Σε παγκόσμια κλίμακα, τα όσπρια παράγονται σε 171 χώρες, με συνολικές παραγωγές που αποκλίνουν αριθμητικά, ανάλογα με τις συνολικές καλλιεργήσιμες εκτάσεις της κάθε χώρας αλλά και τις διατροφικές συνήθειες κάθε λαού, που σε πολλές περιπτώσεις εξαρτώνται από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. Παρατηρούμε όμως ότι οι εξαγωγές οσπρίων σε όλο των κόσμο έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια.Σε μια Ιστορική αναδρομή ανακαλύπτουμε ότι τα όσπρια καλλιεργήθηκαν ανελλιπώς στον ελλαδικό χώρο από την αρχή της 7ης χιλιετίας π.Χ. και ότι στους προϊστορικούς χρόνους, με κυρίαρχη τη φακή ,προσέθεταν ποικιλία στα γεύματα και συνέβαλαν με τις πολύτιμες, φυτικής προέλευσης, πρωτεΐνες τους, στη διατροφή των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της καλλιέργειας των οσπρίων στην χώρα μας σήμερα, είναι η μικρή σε έκταση καλλιέργεια τους, που από χρόνο σε χρόνο μειώνεται συνεχώς, με συνέπεια την ελλειμματική παραγωγή, που δεν μπορεί να καλύψει τις εγχώριες ανάγκες της κατανάλωσης (τα όσπρια που καταναλώνονται στη χώρα μας είναι στο μεγαλύτερό τους μέρος εισαγόμενα), αν και ο αγροδιατροφικός τομέας στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, γιατί συνδέει τρείς πολύ σημαντικούς κλάδους της , της αγροτικής παραγωγής της μεταποίησης και τον διανεμητικό κλάδο.Σε ορισμένες περιοχές της χώρας όμως, όπως είναι το Λισβόρι, η Λήμνος, η Σαντορίνη και η Φλώρινα, έχει επιβιώσει η παραγωγή ιδιαίτερων τοπικών ποικιλιών οσπρίων, τα οποία έχουν ιδιαίτερη γεύση και παρά το μεγάλο κόστος τους, είναι περιζήτητα από τους καταναλωτές που τα γνωρίζουνΤο πρόβλημα της ελλειμματικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και ως εκ τούτου και της Ελλάδας) σε φυτικές πρωτεΐνες, το οποίο συνδέεται με την μειωμένη καλλιέργεια των ψυχανθών και οι αρνητικές επιπτώσεις που αυτό δημιούργησε, απασχόλησε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που εξέδωσε ψήφισμα και ζητά από την επιτροπή γεωργίας να ακολουθήσει ‘μεσο- έως μακρο-πρόθεσμη προσέγγιση για την αναθεώρηση της πολιτικής σχετικά με τις πρωτεΐνες, την υποστήριξη των γεωργών που τα καλλιεργούν , την αξιοποίηση μέτρων προώθησης και κατανάλωσης τους και την προστασία προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη ή παραδοσιακών προϊόντων.Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρακολούθηση των ανασταλτικών παραγόντων για την καλλιέργεια των οσπρίων στην Ελλάδα και των τρόπων αντιμετώπισης τους ,καθώς και τα νέα δεδομένα για την ελληνική γεωργία και τη βιομηχανία που δημιουργεί ο θεσμός της συμβολαιακής γεωργίας ,της αξιοποίησης των συστημάτων διαχείρισης ολικής ποιότητας και της αξιοποίησης των ερευνητικών προγραμμάτων.Γνωρίζοντας ότι ο Αγροτικός Τομέας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου παράγει μοναδικά προϊόντα, τα οποία με τις κατάλληλες παρεμβάσεις μπορούν να απογειώσουν αναπτυξιακά την Περιφέρεια, επιχειρείται η αξιολόγηση της κατάστασης, των προβλημάτων, των ευκαιριών και των προοπτικών του Αγροτικού τομέα και ειδικότερα της Λήμνου, στην παραγωγή των ξεχωριστών ποικιλιών των οσπρίων (Αφκός Λήμνου, κουκιά, ρεβίθι Παναγιάς, φασόλια –ασπρομάτικα) και εξαγωγή συμπερασμάτων και προτάσεων για την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού buisness plan, από την παραγωγή και την συσκευασία ως το marketing για την μέγιστη εκμετάλλευση των προϊόντων

Pulses are dry seeds of legume vegetable plants and they constitute a rich source of compound carbohydrates, soluble vegetable fibres , proteins, vitamins and minerals which means food of especially high nutritional and dietary value .In addition ,the cultivation of pulses provides profit to the producer ,benefits the environment and supports the effective agriculture.On a global scale, pulses are produced in 171 countries with total productions which vary in numbers ,according to the total cultivation land of every country as well as the dietary habits of the nations ,which in many cases depend on many different factors .It is observed though that the export of pulses has doubled globally during the last 20 years .Historically seen, we discover that pulses have been cultivated continually in the Greek state since the beginning of the 7th millennium BC and that in the prehistoric years with mainly lentils, they added variety to the meals and contributed with their valuable vegetable origin proteins, to the nutrition of the people of the surrounding area of Eastern Mediterranean and Balkans .The main characteristic of the cultivation of pulses in our country today is their small cultivation which declines from year to year, having as a result the shortage of their production, which cannot cover the country’s needs (the pulses that are consumed in our country are mainly imported), although the agri-food sector in Greece constitutes one of the most dynamic parts of Greek economy. This is why it connects three very important sectors, the agricultural production, processing and the distributary sector.In certain areas of Greece though, such as Lisvori , Limnos, Santorini and Florina ,the production of local special variations has survived and these pulses have a special taste .No matter how high their cost is, they are in great demand from the consumers who know them.The problem of shortage in vegetable proteins in the European Union (and as a result it is a Greek one, too)which is connected with the reduced cultivation of legume vegetables and the negative consequences that it has created has recently led the European parliament to ask from the agricultural committee to follow ‘’medium to long term approach’’ for the reformation of policy regarding proteins, the support of farmers who produce them, the evaluation of promotional measures and their consumption and the protection of the products with regional indication or traditional products.It is interesting to observe the inhibitory factors for the cultivation of pulses in Greece and the way of treating them, as well as the new data for the Greek agriculture and the industry that is created by the institution under contracts farming, the reclamation of systems of total quality management and the evaluation of research programs.Knowing that the Agricultural sector of North Aegean Region produces unique products , which with the right interventions can develop the area, the evaluation of the situation is considered ,taking into account the problems , the opportunities and the perspectives of the Agricultural sector ,especially those of Limnos island , regarding the production of special, unique variations of pulses(Afkos Limnou, beans chickpeas of Panagias, aspromatika beans).Conclusions are reached and suggestions are made for the application of an effective business plan starting from the production to the packaging and marketing so as to make a maximum profit of these products.