In vitro μελέτη της διατροφικής αξίας αποξηραμένων βοτάνων και δημιουργία καινοτόμου προϊόντος

Abstract

Το τσάι του βουνού(λατινική ονομασία Sideritis) είναι ένα παγκόσμια διαδεδομένο ρόφημα και γενικά το τσάι αποτελεί το πιο δημοφιλές ποστό στον κόσμο μετά το νερό. Το Ελληνικό τσάι του βουνού είναι πολυετές φυτό, ανήκει στην οικογένεια χειλανθών (Lamiaceae) και στο γένος Sideritis. Αυτοφύεται σχεδόν αποκλειστικά στις ορεινές περιοχές της Ελλάδας. Η ευεργετική του επίδραση οφείλεται στην αντιφλεγμονώδη, βακτηριοστατική και αντιοξειδωτική του δράση όπως αποδεικνύουν επιστημονικές μελέτες. Η τσουκνίδα (λατινική ονομασία Urtica Dioica) ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων φυτών Κνίδη και στην οικογένεια των Κνιδοειδών. Είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα: ασβέστιο, χαλκό, χλώριο, κάλιο, πυρίτιο, νάτριο, σίδερο. Χάρη στο υψηλό ποσοστό των θρεπτικών συστατικών του χρησιμοποιείται σε τροφές διότι σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα παρουσιάζει θεραπευτικές ιδιότητες σε ασθένειες όπως ο διαβήτης τύπου ΙΙ αλλά βοηθά και στην αντιμετώπιση δερματικών εκζεμάτων. Το Κίστος ο Κρητικός ή Λάδανο(λάβδανο) (λατινική ονομασία Cistus creticus L.) δεν είναι ευρέως γνωστό στον Ελλαδικό χώρο, κυρίως στην Κρήτη όπου φύεται ακόμη και σήμερα. Τα τελευταία μόλις χρόνια υπάρχει ενδιαφέρον για τη ρητίνη που παράγεται από το λάδανο, η οποία έχει μεγάλη ιστορία, διότι σύμφωνα με έρευνες ορισμένες συστατικές ουσίες παρουσίασαν ισχυρή αντιμικροβιακή δράση. Στη βιβλιογραφία δεν υπάρχουν δεδομένα για την αντιοξειδωτική, αντιαθηρογόνο, αντιδιαβητική και αντιθρομβωτική δράση του φαρμακευτικού, όπως αποκαλείτε, κίστου. Σκοπός της πτυχιακής εργασίας αυτής είναι να προσδιοριστεί αλλά και να συγκριθεί η αντιοξειδωτικη, αντιαθηρογόνος, αντιδιαβητική και αντιθρομβωτική δράση των τριών βοτάνων: Τσάι του Βουνού Ευβοίας , Τσουκνίδας και Κίστου της Κρήτης. Για να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες αναλύσεις ώστε να παρατηρήσουμε την ύπαρξη των παραπάνω δράσεων, χρησιμοποιήθηκαν αφεψήματα που δημιουργήθηκαν από τα εξής βότανα: Τσάι του Βουνού Ευβοίας του είδους Sideritis Euboea, Τσουκνίδα και Κίστος Κρήτης. Οπότε, για τη δημιουργία των αφεψημάτων χρησιμοποιήθηκε αναλογία 5g του εκάστοτε βοτάνου σε 100mL βραστό νερό των 100 °C για διάρκεια 15 λεπτών. Τα έτοιμα πλέον αφεψήματα αποθηκεύθηκαν για την επίτευξη της έρευνας. Η αντιοξειδωτική ικανότητα του συνόλου των δειγμάτων επετεύχθη μέσω των δοκιμασιών ABTS, FC και CUPRAC. Η αντιαθηρογόνος δράση εκτιμήθηκε in vitro μέσω μέτρησης της αναστολής της οξείδωσης πλάσματος από αίμα ανθρώπου που προκλήθηκε από ιόντα Cu2+. In vitro μελετήθηκε η αντιδιαβητική δράση των αφεψημάτων, μέσω προσδιορισμού της αναστολής της δραστικότητας του ενζύμου α-γλυκοζιδάση. Και τέλος η αντιθρομβωτική δράση των εκχυλισμάτων παρατηρήθηκε σε πλάσμα ανθρώπου πλούσιο σε αιμοπετάλια (RPR), μέσω μέτρησης της αναστολής του θρομβωτικού λιποειδικού παράγοντα γνωστού ως Παράγοντα Ενεργοποίησης των Αιμοπεταλίων (PAF). O Κίστος ο Κρητικός υπήρξε περισσότερο δραστικός σε όλες τις αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν έναντι του τσαγιού και της τσουκνίδας. Όμως το τσάι του βουνού επέδειξε λίγο περισσότερη αντιθρομβωτική δράση από τον κίστο. Η συγκεκριμένη ανάλυση ήταν η μοναδική στην οποία ο Κίστος δεν υπερτέρησε συγκριτικά με τα άλλα δύο βότανα. Οπότε σύμφωνα με τις ασύγκριτα μοναδικές δραστικότητες του κρητικού κίστου ή λαδάνου επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθεί στη δημιουργία ενός καινοτόμου προϊόντος. Το καινοτόμο αυτό τρόφιμο είναι μακαρόνι. Παράχθηκαν 3 είδη μακαρονιών με 3 διαφορετικά πάχη και τα οποία είναι: Κανονικό Μακαρόνι πάχους No2, No3 και No4 Μακαρόνι με Αφέψημα Κίστου πάχους No2, No3 και No4 Μακαρόνι με Αφέψημα και Κομματάκια Κίστου Συγκεκριμένα παράχθηκαν απλά μακαρόνια από αλεύρι, νερό και ασπράδια, μακαρόνια με αφέψημα στα οποία χρησιμοποιήθηκε η συνταγή των κανονικών μακαρονιών αλλά το νερό αντικαταστάθηκε με το αφέψημα του κίστου, ενώ στα τελευταία, τα μακαρόνια με αφέψημα και κομματάκια κίστου η μισή ποσότητα νερού αντικαταστάθηκε με αφέψημα και προστέθηκε τρίμμα βοτάνου(κίστου). Από τα μακαρόνια που παράχθηκαν από κάθε είδος παραλάβαμε 25g μακαρόνια και τα τοποθετήσαμε σε κατσαρόλα που περιείχε βραστό νερό 250ml και 1,5g αλάτι για να βράσουν. Ο χρόνος βρασμού καθορίστηκε ανάλογα με τον τύπο, το πάχος (No2, No3 και No4) και σχήμα του ζυμαρικού γύρω στα 11με 12 λεπτά. Χρησιμοποιήθηκαν λοιπόν ωμά και βρασμένα μακαρόνια για να προσδιοριστεί και να συγκριθεί η αντιοξειδωτική, αντιαθηρογόνος, αντιδιαβητική και αντιθρομβωτική δράση τους. Η διεκπεραίωση των παραπάνω αναλύσεων έλαβε χώρα ακριβώς με τις διαδικασίες που χρησιμοποιήθηκαν στα βότανα και αναλύθηκαν παραπάνω. Τα εκχυλίσματα έδειξαν αντιοξειδωτική, αντιθρομβωτική, αντιαθηρογόνο και αντιδιαβητική δράση με μικρή διαφορά ανάμεσα στα ωμά και στα βρασμένα μακρόνια. Το μακαρόνι με αφέψημα και μακαρόνι από αφέψημα και κομματάκια κίστου παρουσίασε ισχυρότερες δραστικότητες σε σχέση με το κανονικό μακαρόνι.

The mountain tea (Latin name Sideritis) is a popular concoction worldwide and the most popular beverage in the world after water. The Greek mountain tea is a perennial plant belonging to the family Labiatae (Lamiaceae) and the genus Sideritis. Almost exclusively native to mountainous regions of Greece. The beneficial effect is due to anti-inflammatory, bacteriostatic and antioxidant activity as demonstrated by scientific studies. Nettle (Latin name Urtica Dioica) belongs to the genus of flowering plants in the family and Knidi of Knidoeidon. It is rich in minerals: calcium, copper, chlorine, potassium, silicon, sodium, iron. Thanks to the high proportion of nutrients used in foods because according to literature data is proved to have therapeutic properties in diseases such as diabetes type II, but also helps to treat eczema skin. The Cistus of Crete or Ladanum of Crete (Latin name Cistus creticus L.) though is not widely known in Greece, is famous in Crete where it still grows today. In recent years, there is interest for the resin which is produced from cistus plant and has a long history, since according to some surveys its components showed strong antimicrobial activity. In the literature there are no data on the antioxidant, antiatherogenic, antidiabetic and antithrombotic activity of pharmaceutical, as it is called, cistus. The purpose of this thesis is to determine and compare the antioxidant, anti-atherogenic, antidiabetic and antithrombotic activity of these three herbs: Mountain Tea of Euboea, Nettle and Cistus of Crete. Concoctions from the herbs Mountain Tea of Euboea (Sideritis Euboea), Nettle and Cistus of Crete were used, in order to perform the necessary analysis and consequently observe the existence of the above activities. So for the production of the concoctions were used 5g of each herb in 100mL of boiling water to 100 ° C for 15 minutes. The finished concoctions were stored so as to achieve the research. The antioxidant activity, of all samples was studied through tests ABTS, FC and CUPRAC. The antiatherogenic activity was evaluated in vitro by measuring inhibition of oxidation of plasma from human blood, caused by ions Cu2 +. The antidiabetic activity of samples was studied in vitro, by measuring the inhibition of enzyme α-glucosidase activity. And finally, the antithrombotic activity was determined in the extracts in human platelets rich plasma (RPR), by measuring the inhibition of the thrombotic lipid mediator known as Platelet Activating Factor (PAF). Cistus of Crete was more drastic in all of analyzes compared to tea and nettle. But mountain tea showed a little higher antithrombotic activity than cistus. This analysis was the only one in which the cistus proved not superior to the other two herbs. So according to the incomparably unique activities cistus of Crete or ladanum was chosen to create an innovative product. This innovative food is spaghetti. There were produced 3 types of pasta products with 3 different thicknesses, which are: Normal spaghetti thickness No2, No3 and No4 Spaghetti with concoction of Cistus thickness No2, No3 and No4 Spaghetti with concoction of Cistus and pieces of Cistus Specifically, the ingredients of normal spaghetti are flour, water and whites of egg. The spaghetti with concoction of Cistus has the same recipe of normal spaghetti but the water was replaced with the concoction of cistus, while in the latter, spaghetti with concoction and pieces of herb half the amount of water was replaced with decoction and crumbled herb(cistus) was added. From spaghetti that had been produced by each type, 25g spaghetti were received and placed in a saucepan containing 250ml of boiling water and 1,5g of salt to stew. The cooking time was determined according to the type, thickness (No2, No3 and No4) and shape of the pasta about 11 to 12 minutes. Not only raw but also cooked spaghetti was used to determine and compare the antioxidant, antiatherogenic, antidiabetic and antithrombotic activity. These tests took place with exactly the same procedures that used in herbs and were analyzed above. The only difference lies in the preparation of the samples, which were extracted in order to receive the total phenolic compounds. Before, proceeding with the extraction, a selection of the most suitable solvent agent, for receiving the phenolic compounds took place. The chosen solvent was MeOH / H2O: 80/20 with 1% HCl. The extracts contained 1g of spaghetti and 10ml of solvent. The extracts exerted antioxidant, antithrombotic, antiatherogenic and antidiabetic activities with small difference between raw and cooked spaghetti. Both spaghetti with concoction and concoction and pieces of Cistus showed higher activities in comparison with the normal spaghetti.