Μεταφορικές λειτουργίες και δυναμική παραμεθόριων περιοχών: ο ρόλος του λιμένα της Ηγουμενίτσας στη δυναμική της Ηπείρου και του νομού Θεσπρωτίας

Abstract

Η παρούσα διατριβή αποσκοπεί στην ολιστική προσέγγιση και ανάλυση του ζητήματος που σχετίζονται με τις μεταφορικές λειτουργίες και την συμβολή αυτών στη δυναμική των παραμεθορίων περιοχών. Ειδικότερα, στοιχεία όπως το ειδολογικό, χωροταξικό και αναπτυξιακό που αναδεικνύονται για μια πόλη λιμένα, όπως είναι η Ηγουμενίτσα, σε μια περιμετρική-παραμεθόρια χωρική ενότητα (περιφέρεια Ηπείρου και νομός Θεσπρωτίας), επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τις σχέσεις της και τη δυναμική της με τον υπόλοιπο χώρο τόσο σε τοπικό όσο και σε υπερτοπικό επίπεδο. Η προβληματική εστιάζεται στο ρόλο που έχει παίξει διαχρονικά ο λιμένας της Ηγουμενίτσας μιας τυπικής πόλης-λιμένα στο δυναμισμό της περιοχής υπό το πρίσμα της ανάγκης προσαρμογής της συγκεκριμένης μεταφορικής υποδομής σε νέες λειτουργικές μορφές λόγω των ραγδαίων εξελίξεων στη ναυτιλία και στα μεταφορικά συστήματα. Επιπλέον διερευνάται ο βαθμός αποτελεσματικότητας των λειτουργιών του λιμένα και προτείνεται η υιοθέτηση της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας από το νέο φορέα διοίκησης του λιμένα, προκειμένου να αναδειχθεί και να βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα αυτού, αφενός μεν στο χώρο αφετέρου δε, σ' ένα διεθνώς ανταγωνιστικό περιβάλλον που χαρακτηρίζει τη λιμενική βιομηχανία. Η αναλυτική προσέγγιση επιχειρείται: α) Μέσα από την εννοιολογική διερεύνηση, οικονομική θεώρηση και τα χαρακτηριστικά των παραμεθορίων περιοχών. β) Με την αξιολόγηση θεωριών και επιστημονικών συμβολών που συσχετίζουν τις μεταφορικές υποδομές και το χώρο με σκοπό να αναδειχθεί ο κρίσιμος και ουσιαστικός ρόλος των λιμένων στο πλαίσιο των περιφερειακών, εθνικών και διεθνών μεταφορικών συστημάτων και γ) Με την ανάπτυξη υποδειγμάτων προκειμένου να εκτιμηθούν οι αιτιώδεις σχέσεις αφενός μεν, μεταξύ των λειτουργιών της συγκεκριμένης λιμενικής υποδομής και του Α.Π.Π. της Ηπείρου και του παραγομένου Προϊόντος σε επίπεδο νομού Θεσπρωτίας και αφετέρου μεταξύ των λιμενικών λειτουργιών και του επιπέδου απασχόλησης στις προαναφερόμενες χωρικές ενότητες. Με βάση τα αποτελέσματα αυτών των εκτιμήσεων προκρίνεται η θεωρία του «διαμαντιού του Porter» και ειδικότερα η εφαρμογή του στο λιμενικό τομέα, προκειμένου να διατυπωθεί η πρόταση για την υιοθέτηση της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας από τους φορείς διοίκησης και διαχείρισης του Οργανισμού Λιμένα Ηγουμενίτσας.