Ο ρόλος των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στην άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων και στη βιώσιμη ανάπτυξη των απομονωμένων περιοχών

Abstract

Σε μια περίοδο η οποία σηματοδοτεί σημαντικές εξελίξεις σε παγκοσμιο επίπεδο σχετικαμε τις ανισοτητες, οπως διαμορφώνονται στο χώρο, η μελέτη του Φαινομένου αυτού, πουπαντοτε είχε ενδιαφέρον, θα μπορούσε να θεωρηθεί ιδιαίτερα επίκαιρη. Παρα την, καταβαση, περιφερειακη διασταση της προσέγγισης, στη διατριβη πραγματεύονται καιαναδεικνύονται μια σειρα απο βασικούς παραγοντες διαμορφωσης των ανισοτητων.Η μελέτη του περιφερειακού προβληματος μιας χώρας διαφοροποιείται αναλογα με τοεξωτερικο περιβαλλον, την οικονομικη συγκυρία, την αναπτυξιακη Φαση που διανύει ηχώρα, αλλα και το πλέγμα των πολιτικο-κοινωνικών συσχετισμών που διαμορφώνονταιμέσα σε αυτην. Η προσπαθεια μιας ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του περιφερειακούπροβληματος, το οποίο χαρακτηρίζεται απο έντονη μεταβλητοτητα, προϋποθέτει τη χρησηκαι την προσαρμογη, τοσο στο χώρο οσο και στον χρονο, καθε διαθέσιμου μέσου, το οποίομπορεί να συμβαλει ουσιαστικα. Ως τέτοιο μέσο αντιμετωπίζονται στη διατριβη οιΤεχνολογίες Πληροφορικης και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), η σημασία των οποίων, οπωςαναδεικνύεται, είναι αναμφισβητητη σε ολοκληρο το Φασμα της κοινωνικο-οικονομικηςοργανωσης. Σε αυτο το πλαίσιο η παρούσα μελέτη στοχεύει να καλύψει το ερευνητικο κενοπου εντοπίζεται στο θέμα της διερεύνησης της σημασίας των επιπτώσεων των ΤΠ Ε, στηναναπτυξη των περιφερειών και των ανισοτητων που διαμορφώνονται μεταξύ αυτών.Η διατριβη αποτελείται απο τρείς βασικές ενοτητες. Στην πρώτη περιλαμβανεται ηβιβλιογραφικη επισκοπηση, στην οποία εστιαζεται στη διερεύνηση του θεωρητικούπλαισίου του θέματος και την οριοθέτηση των εννοιών. Στη δεύτερη ενοτητα, μέσα απο τηνεπεξεργασία πρωτογενών και δευτερογενών στοιχείων, αποτυπώνεται η υφισταμένηκατασταση σχετικα με την πολυεπίπεδη διείσδυση των ΤΠΕ στον ελληνικο χώρο και τιςπεριφέρειες της χώρας. Στην τρίτη ενοτητα μετα απο τη μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίαςκαι των σχετικών πρακτικών δημιουργηθη κε ένας σύνθετος δείκτης για την αξιολογηση τηςψηφιακης ετοιμοτητας των περιφερειών. Μέσω του δείκτη και των μεταβλητών που τονσυνθέτουν, αποτυπώνεται τοσο ο υφιστὸιμενος βαθμος ένταξης των ΤΠΕ οσο και οιπροοπτικές διείσδυσης τους, οπως προκύπτουν απο μια ευρύτερη ομαδα παραγοντων,οπως το μακροοικονομικο περιβαλλον, τα δημογραφικα στοιχεία, η επιχειρηματικοτητακλπ. Η εργασία ολοκληρώνεται με την παραθεση και τη σύνθεση των συμπερασματων καιτην παρουσίαση των προτεινομενων πολιτικών για την αντιμετώπιση των κρίσιμωνζητηματων τα οποία διαπιστώθηκαν κατα τη διαρκεια της, συνδέοντας οπου αυτο ητανεφικτο, τις ΤΠΕ με την αναπτυξιακη διαδικασία.

In a period when rapid changes are taking place across the world, leading socio economic inequalities, the study of those inequalities which always had an interest, is now of paramount importance. This research highlights a number of key factors affecting inequalities but focuses mainly on the regional dimension of those inequalities. The study of a country’s regional problem varies, depending on the external environment, on the current economic situation, on the country’s development stage and finally on the grid of the existing social-political relations. The attempt of a comprehensive solution to the regional problem, which is characterized by high variability, requires the use and adaptation of every available mean, both in space and time. This thesis considers Information and Communication Technologies (ICT) as one significant mean, which has a key role, in shaping society’s socio-economic organization. In this context, the study aims to fill the research gap regarding the analysis of ICT’s impact on regional development and the emerging inequalities. The thesis consists on three main sections. The first covers the literature review, focusing on the theoretical background of the study and on the definition of main concepts. Based on the analysis of primary and secondary data, the second section reflects the current situation on the multilevel ICT penetration in Greece and particularly, in its regions. In the third section, after the analysis of the relevant literature and practices, a composite indicator is constructed, in order to evaluate the digital readiness of a region. This indicator measures the current degree of e-inclusion, as well as the potential penetration, as a function of a wide range of factors, such as macroeconomic environment, demographics, entrepreneurship e.tc. The thesis ends up with the synthesis of the findings and the proposition of concrete policies addressing critical issues which have been identified during the research relating, wherever possible, the ICTs with the development process.