Τα event/ εκδηλώσεις ως τουρισμός ειδικού ενδιαφέροντος και ως δραστηριότητα ελεύθερου χρόνου: χαρακτηριστικά της αγοράς και σχεδιασμός

Abstract

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να προσεγγιστεί η επίσκεψη σε φεστιβάλ και event τόσο από τη σκοπιά του τουρισμού όσο και από τη σκοπιά του ελεύθερου χρόνου. Επιπροσθέτως, το ζητούμενο είναι να διερευνηθούν και να καταγραφούν τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν το πλαίσιο εντός του οποίου υλοποιείται ένα φεστιβάλ στην ελληνική πραγματικότητα. Εξαιτίας των ποικίλων χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου τομέα και της πολυεπιστημονικής προσέγγισης που απαιτείται, προκύπτουν ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν εξαιρετικό ερευνητικό ενδιαφέρον τόσο από την πλευρά της διοργάνωσης όσο και από τη μελέτη των φεστιβάλ ως τουρισμός ειδικού ενδιαφέροντος.Η διεθνής εμπειρία έχει αναδείξει τις θετικές επιπτώσεις υλοποίησης των φεστιβάλ στην κοινωνία, την οικονομία, τον τουρισμό και τον πολιτισμό της περιοχής υποδοχής. Επιπροσθέτως, έχουν καταγραφεί και οι βέλτιστες πρακτικές που απαιτούνται για τη μέγιστη αξιοποίηση των φεστιβάλ ως εργαλεία ανάπτυξης. Παρόλα αυτά, τα φεστιβάλ επηρεάζονται άμεσα από τις συνεχείς αλλαγές που πραγματοποιούνται σε κάθε κοινωνία και οικονομία, γεγονός που δημιουργεί συνεχώς νέα δεδομένα. Ως εκ τούτου προκύπτει και η ανάγκη αποτύπωσης των χαρακτηριστικών ζήτησης και προσφοράς σε διαφορετικά χρονικά και γεωγραφικά σημεία.Στην παρούσα διατριβή πραγματοποιείται, αρχικά, η ανάλυση της διεθνούς βιβλιογραφίας σε θέματα ορισμού των event/ εκδηλώσεων και φεστιβάλ και των μορφών τουρισμού που συνδέονται με αυτά. Επιπλέον, αναλύονται θεωρίες τουριστικών κινήτρων και προσεγγίζεται η έννοια του ελεύθερου χρόνου, της διαχείρισης εκδηλώσεων και του event μάρκετινγκ. Αναφορικά με την πρωτογενή έρευνα, αρχικά παρουσιάζεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και έπειτα τα αποτελέσματα από την έρευνα κοινού που πραγματοποιήθηκε σε τρία από τα μεγαλύτερα μουσικά φεστιβάλ της Ελλάδας. Η έρευνα εστίασε στα χαρακτηριστικά του κοινού και στις δυνατότητες τμηματοποίησης των επισκεπτών σε ομάδες βάσει των κινήτρων τους. Για την επεξεργασία των απαντήσεων χρησιμοποιήθηκαν οι μέθοδοι της παραγοντικής ανάλυσης, της ανάλυσης σε ομάδες, της ανάλυσης διάκρισης καθώς επίσης και επιπρόσθετοι στατιστικοί έλεγχοι. Επιπροσθέτως, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από προσωπικές συνεντεύξεις με κύριους πληροφορητές. Σε αυτές καταγράφηκαν οι απόψεις και οι εκτιμήσεις ακαδημαϊκών και εμπλεκομένων με τη διοργάνωση, σε θέματα που άπτονται της προσφοράς αλλά και της ζήτησης του τομέα των φεστιβάλ και των ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού εν γένει.Τα συμπεράσματα που προκύπτουν θέτουν το πλαίσιο προσέγγισης των φεστιβάλ και των τουριστικών φεστιβάλ ειδικότερα, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά, τα προβλήματα και τις προοπτικές που προέκυψαν από την επεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων. Τα τελικά συμπεράσματα που προκύπτουν αποτυπώνουν την αναγκαιότητα σχεδιασμού της φεστιβαλικής εμπειρίας, έχοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και κίνητρα των ομάδων επισκπεπτών που υφίστανται στο κοινό. Επίσης, προτείνονται πρακτικές σχεδιασμού και διοργάνωσης που αξιοποιούν τη δυναμική που υφίσταται για την πολιτιστική και τουριστική ανάπτυξη δεδομένου των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ελληνικής πραγματικότητας.

Current Thesis approaches event and festival attendance as leisure time activity and as form of special interest tourism. Due to specific elements and characteristics of the event and festival sector, there is great interest in research either from the management perspective or tourism approach. Research focuses on the Greek festival market and demonstrates its specific characteristics. Positive economic, tourism, social and cultural impacts have been well documented by relative literature and a wide range of best practices have been recorded in order to get full advantage from festival implementation. Nevertheless, events and festivals are affected from continuum changes at the economy and society and this fact diversifies their implementation context. Hence, there is a necessity of supply and demand characteristics examination into different time periods and geographical areas. Regarding the theoretical background of this research, a literature analysis on the fields of definition of events, festivals, event and festival tourism is conducted. Additionally, tourism motivation theories, concept of leisure time, event management and event marketing set the appropriate basis for field research. Data was collected from the attendees from three major Greek music festivals and focused on characteristics and segmentation of the audience according to their motives. Factor analysis, Cluster analysis and additional statistic tests were implemented in order to elaborate data. Moreover, interviews with key informants such as academics and event and festival managers were conducted in order to reveal supply and demand side characteristics of festivals and special interest tourism. Results come up with the appropriate context for approaching festivals - especially tourism festivals - by taking into account characteristics, problems and potential which derived from the research. Conclusions highlight the need for planning event and festivals by considering separate groups of attendees according to their specific motives and needs and suggest a theoretical model for understanding the differentiation of repeat visitors’ motives. Finally, practices for planning and management are proposed which are based on specific elements of Greek market and utilize the existing potential for tourism and cultural development.