Εκτίμηση της τουριστικής ικανοποίησης σε νησιώτικους προορισμούς: η περίπτωση των Ιονίων Νήσων

Abstract

Βασικός στόχος της παρούσας διατριβής, αποτέλεσε η διερεύνηση της τουριστικής ικανοποίησης και κατ’ επέκταση της αφοσίωσης. Η διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν την τουριστική ικανοποίηση και επανεπίσκεψη, η σχέση μεταξύ τους, η συνεκτίμηση των αιτιών που διαμορφώνουν την τουριστική συμπεριφορά, όπως και η δημιουργία ενός μοντέλου που να μπορεί να περιγράφει την διαμόρφωση αυτών των σχέσεων που να μπορεί να εφαρμοστεί σε ελληνικό νησιώτικο τουριστικό προορισμό, αποτέλεσαν τους επιμέρους ερευνητικούς στόχους. Ασχολείται ιδιαίτερα με την εκτίμηση της τουριστικής ικανοποίησης σε νησιώτικους τουριστικούς προορισμούς, όπως αποτελούν τα νησιά του Ιονίου Πελάγους, γιατί παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον επειδή οι συγκεκριμένοι τουριστικοί προορισμοί έχουν μεταξύ τους λειτουργικές αλληλεξαρτήσεις και στηρίζουν την ανάπτυξή τους στα προσφερόμενα προϊόντα-υπηρεσίες, με στόχο την ικανοποίηση και την διατήρηση των τουριστικών αγορών τους. Η έρευνα αποτελεί μια επισκόπηση του πυρήνα της βιβλιογραφίας που ασχολείται με το αντίστοιχο αντικείμενο της τουριστικής ικανοποίησης. Μέσω της αναζήτησης, βρέθηκε ότι οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα μετρούν την μέση ικανοποίηση του τουρίστα, χρησιμοποιούν και εφαρμόζουν ποικίλα μοντέλα και θεωρίες, συσχετίζοντας ένα ή δυο ή και περισσότερους παράγοντες με την τουριστική ικανοποίηση. Ελάχιστες έρευνες ασχολήθηκαν με τους αιτιώδεις παράγοντες που δημιουργούν τις διαφορές στο επίπεδο της ικανοποίησης μεταξύ των τουριστών, όπως και με την αλληλεπίδραση που δημιουργείται μεταξύ αυτών. Προς τούτο επιχειρήθηκε η σύνδεση όλων των παραγόντων που αξιολογούνται ως σημαντικοί και έχει αποδειχθεί η αιτιώδη σχέση τους με την τουριστική ικανοποίηση, σε ένα μοντέλο, το οποίο συμπεριέλαβε και τις αιτίες που ασκούν επιρροή στους υπόψη παράγοντες.Η μεθοδολογία των Μοντέλων Δομικών Εξισώσεων (SEM) θεωρήθηκε ως η επικρατέστερη ενδεδειγμένη για την μελέτη εννοιών που δεν είναι άμεσα μετρήσιμες, όπως είναι η ικανοποίηση. Με την χρήση των (ΣΕΜ) κατασκευάστηκε το συγκεκριμένο μοντέλο και έγινε προσπάθεια να διερευνηθεί ποιοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ικανοποίηση του τουρίστα, και πώς αυτοί οι παράγοντες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Επιπλέον, διατυπώθηκαν οι ερευνητικές υποθέσεις που στην ουσία αποκαλύπτουν τα βήματα για την προτεινόμενη μεθοδολογία που ακολουθεί η παρούσα έρευνα.Ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της συγκεκριμένης μεθοδολογίας, εκτιμάται η ικανοποίηση και η διακύμανσή της ως προς τους σημαντικότερους παράγοντες που είναι σε ισχύ στην συγκεκριμένη περίοδο και περιοχή. Επιπλέον, κατασκευάστηκε η κατάλληλη κλίμακα μέτρησης που μετράει την επίδραση των παραγόντων.Τα ευρήματα της έρευνας που αποτέλεσαν αναπόσπαστο τμήμα της διατριβής, προήλθαν από πρωτογενή έρευνα πεδίου. Περισσότεροι από 900 τουρίστες όλων των εθνικοτήτων ερευνήθηκαν μέσα από ένα δομημένο αναλυτικό ερωτηματολόγιο το καλοκαίρι του 2012. Το νησιώτικο σύμπλεγμα των Ιονίων νήσων αποτέλεσε το πεδίο έρευνας, που περιλαμβάνει μια ομάδα νησιών (Κέρκυρα, Ζάκυνθο, Λευκάδα και Κεφαλονιά) που έχουν μεταξύ τους λειτουργικές αλληλεξαρτήσεις και είναι χώρος ευαίσθητος σε επιρροές από ηπειρωτικές περιοχές. Τα συμπεράσματα της έρευνας ανέδειξαν τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την τουριστική ικανοποίηση και αφοσίωση, την σχέση μεταξύ των βασικών αυτών εννοιών, τις διαφορετικές κατηγορίες ατόμων ικανοποίησης, την χρηστικότητα της πληροφορίας και την επίδραση της τουριστικής εμπειρίας στην συμπεριφορά. Η παροχή χρηστικών προτάσεων τουριστικής πολιτικής μπορούν να οδηγήσουν τα νησιά του Ιονίου πελάγους στη διαφοροποίηση, τον εμπλουτισμό του τουριστικού τους προϊόντος και στην περαιτέρω αύξηση της ικανοποίησης των τουριστών. Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις που διεξάγονται σε μορφή στατιστικών πινάκων αποτελούν μια βάση γνώσης (knowledge base), που αναμένεται να είναι άμεσα εφαρμόσιμη σε διακριτούς άξονες προκειμένου να είναι εφικτή η βελτίωση της τουριστικής εμπειρίας στο συγκεκριμένο τουριστικό προορισμό.