Χρηματοπιστωτικές κρίσεις και κίνηση κεφαλαίων στις συνθήκες της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης

Abstract

Η εποχή που αναδύθηκε μετά την κατάρρευση του συστήματος του Bretton-Woods, στις αρχές της δεκαετίας του ’70, χαρακτηρίστηκε ως η εποχή της παγκοσμιοποίησης (the global era). Η νέα αυτή εποχή κυριαρχείται από τη διόγκωση και την ανεξέλεγκτη λειτουργία των αγορών χρήματος και κεφαλαίου η οποία συνδέεται με σοβαρές χρηματοπιστωτικές κρίσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ανεμπόδιστη κίνηση του χρηματιστικού κεφαλαίου αδυνατίζει την προσπάθεια των εθνικών οικονομικών πολιτικών να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις κρίσεις. Η αλληλοσύνδεση αυτών των τριών φαινόμενων, της γιγάντωσης δηλαδή του χρηματιστικού κεφαλαίου, της συχνής εκδήλωσης χρηματοπιστωτικών κρίσεων και της αδυναμίας των εθνικών οικονομικών πολιτικών να δώσουν ώθηση στην οικονομία, αλλά και να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες κρίσεις, βρίσκεται στο επίκεντρο του ερευνητικού ενδιαφέροντος μας. Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται η ηγεμονία του χρηματιστικού κεφαλαίου και η διαχρονική πορεία κατά τη διάρκεια της οποίας διαμορφώθηκε η υπάρχουσα κατάσταση. Αναλύονται τα κυριότερα επιχειρήματα υπέρ του «ανοίγματος» των αγορών στο χρηματιστικό κεφάλαιο αλλά και η κριτική που έχει ασκηθεί στην σχετική επιχειρηματολογία. Όσον αφορά στις εθνικές οικονομικές πολιτικές διερευνάμε πως αυτές επηρεάζονται από την σύγχρονη παγκοσμιοποίηση. Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις (κατηγορίες και υποδείγματα) αποτελούν σημαντικό ερευνητικό μας πεδίο. Παρουσιάζονται τα σημαντικότερα επεισόδια σύγχρονων χρηματοπιστωτικών κρίσεων («κρίση του χρέους» 1982, «κρίση της τεκίλα» 1994-95, κρίση στη Ν.Α. Ασία 1997-1998) τα οποία σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στην κίνηση του χρηματιστικού κεφαλαίου και στις εγγενείς αδυναμίες των χρηματοπιστωτικών και χρηματιστηριακών αγορών. Η ελληνική οικονομία επιλέγεται ως μελέτη περίπτωσης βάσει της οποίας διερευνώνται διάφορες παράμετροι της κίνησης των κεφαλαίων, όπως η σύνδεση τους με τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις και με την μακροοικονομική μεταβλητότητα, ο ρόλος και η αποτελεσματικότητα των περιορισμών της κίνησης των κεφαλαίων, η συνεισφορά των εισροών κεφαλαίων στη μεγέθυνση της οικονομίας, η επιβολή μακροοικονομικής πειθαρχίας στα εθνικά κράτη.