Τα διεθνή πρότυπα ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων των επιχειρήσεων που εφαρμόζουν τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ)

Abstract

Η χρηματοπιστωτική κρίση η οποία πλήττει την παγκόσμια οικονομία από το 2008 καθώς και τα ελεγκτικά σκάνδαλα των τελευταίων δεκαετιών καθιστούν απαραίτητη την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών μέσω της διασφάλισης υψηλής ποιότητας χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Η ελεγκτική και λογιστική τυποποίηση (ΔΠΕ και ΔΠΧΑ) αποτελούν τη βάση για τη διασφάλιση της ποιότητας της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Ως εκ τούτου, το 2004 το IAASB ξεκίνησε ένα Πρόγραμμα Αποσαφήνισης (Clarity Project) των ελεγκτικών προτύπων, με στόχο την ενθάρρυνση της υιοθέτησης των Διεθνών Προτύπων Ελέγχου και την υιοθέτηση αυτών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το Clarity Project ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2009 και εκδόθηκαν τα Αποσαφηνισμένα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου (Clarified International Standards on Auditing), τα οποία έχουν εφαρμογή σε ελέγχους οικονομικών καταστάσεων για τις χρήσεις που αρχίζουν μετά την 15η Δεκεμβρίου του 2009. Στόχος της παρούσας διατριβής είναι να εξετάσει το βαθμό συμμόρφωσης των ελληνικών ελεγκτικών εταιρειών στα αποσαφηνισμένα ΔΠΕ καθώς επίσης και την επίδραση της υιοθέτησης αυτών στην ποιότητα της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Παράλληλα εξετάζονται και οι παράγοντες οι οποίοι είτε αποτρέπουν είτε ενισχύουν την εφαρμογή των ΔΠΕ. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα μέσω ερωτηματολογίου σε δείγμα εξωτερικών ελεγκτών. Το ποσοστό απόκρισης ήταν αρκετά ικανοποιητικό για τον σκοπό και το αντικείμενο της έρευνας. Σύμφωνα με τις απαντήσεις των ελεγκτών διαπιστώθηκε ότι οι ελεγκτές τείνουν να συμφωνούν ότι εφαρμόζουν τα ΔΠΕ πλήρως και επαρκώς ενώ στο παρελθόν χρειάστηκε να αποκλίνουν από την εφαρμογή των ελεγκτικών προτύπων. Επίσης, οι ερωτηθέντες συμφωνούν ότι τα ΔΠΕ οδηγούν σε αύξηση των διαφόρων χαρακτηριστικών της ποιότητας της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και ιδιαίτερα όσον αφορά την έκθεση ελέγχου. Επιπλέον, οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι η φορολογική νομοθεσία, το αδύναμο σύστημα εσωτερικού ελέγχου, η έλλειψη εκπαίδευσης και η αποτυχία των ΔΠΕ να καλύψουν τις ανάγκες των τοπικών μη πολυεθνικών εταιρειών αποτελούν αποτρεπτικούς παράγοντες στην εφαρμογή των ΔΠΕ ενώ δεν θεωρούν ότι η κουλτούρα αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα. Τέλος, οι ερωτηθέντες αντιλαμβάνονται ότι η εκπαίδευση, η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας, η συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των διεθνών οργανισμών δημιουργίας προτύπων ελέγχου και των χρηστών οικονομικών καταστάσεων (πχ οικονομικοί αναλυτές, παράγοντες της κεφαλαιαγοράς), η εναρμόνιση της μεθοδολογίας και των πρακτικών των ελεγκτικών εταιρειών με τα ΔΠΕ αποτελούν ενισχυτικούς παράγοντες στην εφαρμογή των ΔΠΕ ενώ δεν υπάρχει τόσο ισχυρή συμφωνία για την συνεργασία και τον συντονισμό μεταξύ των διεθνών και τοπικών ρυθμιστικών αρχών.

The financial crisis which has struck the global economy since 2008 and in addition to the audit scandals which occurred in the past decades rendered the necessityto restore the trust of investors through high quality reassurance concerning financial reporting. Auditing and accounting standardization (ISA and IFRS) constitute the groundwork for assurance of high quality in financial reporting. Therefore in 2004 IAASB began the Clarity Project of auditing standards, with a perspective in encouraging adoption of (ISA) and consequently adoption by the European Council. The Clarity Project which was completed in March, 2009 and Clarified International Standards on Auditing were issued and applied on financial statement audits for usage after December 15th, 2009. The objective of this dissertation is to examine the extent of compliance by Greek Auditing Firms in clarified ISA's as well as the effects when adopting these in correlation to finance reporting. Simultaneously factors are closely examined in respect to whether they reinforce or prevent the application of ISA’s. The study was carried out in Greece through a questionnaire among external auditors. The response rate percentage was quite satisfactory for the purpose of research. According to auditor responses, it was revealed that auditors were in agreement when ISA’s were applied completely and adequately in contrast to the past in which it was essential to diverge from the application of auditing standards.Additionally, respondents agree that ISA’s can lead to increase of characteristics concerning the quality of financial reporting and primarily those of audit reports.Respondents, also believe that tax legislation, weakness of the internal control system, lack of proper training and failure of ISA to support the needs of non-multinational companies are considered to be dissuasive factors in the application of ISA but do not consider culture to be a suppressing factor. Concluding, respondents have taken into consideration that training, harmonization of national law, cooperation and coordination among international organizations in the creation of auditing standards and users of financial statements (i.e. financial analysts, capital market factors) harmonization of methodology and practice of audit firms with ISA constitute corroborative factors in the application of ISA whereas there is not strong agreement for cooperation and corroboration among international and local regulating authorities.