Η συμβολή της θεατρικής τέχνης στην εκπαιδευτική διαδικασία

Abstract

Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί στο να εξετάσει αν και σε ποιο βαθμό η εφαρμογή μιας μεθόδου αξιοποίησης της θεατρικής τέχνης στην τάξη, σε μαθήματα ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών μπορεί να επιδράσει θετικά στη συνεργασία μεταξύ των μαθητών/τριών, στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης, να ενεργοποιεί τους/τις μαθητές/τριες, να ενισχύει τον υποστηρικτικό ρόλο του/της εκπαιδευτικού, παρέχοντας συγχρόνως ευκαιρίες σε κάθε μαθητή/τρια για μάθηση. Πρόσφορο έδαφος προς αυτή την κατεύθυνση δημιούργησαν δραστηριότητες διαφορετικών μορφών θεατρικής τέχνης, τεχνικές εκπαιδευτικού δράματος, αυτοσχεδιασμοί, θέατρο εικόνων, κ.ά. Η μελέτη ακολούθησε πολύ-μεθοδική προσέγγιση με επιτόπια έρευνα στην τάξη. Ο/η εκπαιδευτικός ήταν εμψυχωτής/τρια στη διδασκαλία και είχε συνεργασία με την ερευνήτρια προκειμένου να συμφωνηθεί η δομή των παρεμβάσεων, η διάρκειά τους και να προσδιοριστούν οι θεατρικές δραστηριότητες. Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη συλλογή και τη διασταύρωση των στοιχείων ήταν συνέντευξη με τους/τις συνεργάτες/τριες-εκπαιδευτικούς, ημερολόγιο έρευνας πεδίου, κλείδα παρατήρησης από τον/την εκπαιδευτικό, συνέντευξη με μαθητές/τριες – focus group, ερωτηματολόγιο άμεσης απάντησης για τους/τις μαθητές/τριες, ερωτηματολόγιο για μαθητές πριν και μετά την αξιοποίηση της μεθόδου στην τάξη. Από τα συμπεράσματα προκύπτει ότι η αξιοποίηση της θεατρικής τέχνης στη διδασκαλία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων που προβάλλει η σύγχρονη παιδαγωγική για βίωμα, ενεργό συμμετοχή, ενίσχυση του ενδιαφέροντος των μαθητών/τριών και των ενδογενών κινήτρων τους για μάθηση, προσωπική ενίσχυση και ίσες ευκαιρίες στην ομάδα, αξιοποίηση τρόπων μάθησης που ταιριάζουν στον/στην καθένα/μια, ενσυναίσθηση, κατανόηση του «άλλου», συλλογικότητα. Αποτελεί μια αποτελεσματική εφαρμογή ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και διευκολύνει τον υποστηρικτικό ρόλο του/της εκπαιδευτικού. Ταυτόχρονα δια της μεθόδου επιτυγχάνεται η μάθηση με την κατανόηση και την αφομοίωση των εννοιών που πραγματεύεται το μάθημα.

The current research aimed to investigate if and to which level the use of a teaching method through theatre/drama in Humanities and Social Studies in secondary education can have a positive effect on the cooperation among pupils, the development of critical thinking, the triggering of learning and the improvement of the supporting role of the teacher. The process was facilitated by several theatre activities and approaches, educational drama techniques, improvisation, image theatre etc. The study used a multi-method approach and a field research. The teacher was the facilitator and he/she cooperated with the researcher. Data collected through focus-group interviews by pupils, interviews by teachers, questionnaire before and after the implementation, and questionnaire after the use of theatre in the classroom. The sample was 111 pupils and 5 teachers, from Attica area. According to the most important conclusions teaching through theatre/drama can foster main pedagogical aims. The active experiential participation of the pupils was improved, the interest for the lesson and the internal motivation for learning was enhanced. Every pupil had more opportunities to use their own way of learning as well as understand other people’s condition. The method contributed to the development of critical approach of the explored thematic area and it functioned as an effective cooperative learning strategy, strengthening collectivity in class. At the same time the supportive role of the teacher was facilitated and learning was more successful as there was a better understanding and assimilation of the lesson.