Πολιτικές εκσυγγένευσης: υιοθεσία και η ηθική οικονομία της αναπαραγωγής στην σύγχρονη Ελλάδα

Abstract

Η διατριβή είναι μία εθνογραφική και ιστορικά τοποθετημένη έρευνα για την υιοθεσία στην σύγχρονη Ελλάδα. Πρόκειται για μία μελέτη που εστιάζει στους λόγους και τις διαδικασίες των συνδέσεων και των αποσυνδέσεων προς και από συγγενειακά περιβάλλοντα. Εστιάζω στις διαδικασίες που «φτιάχνουν γονείς» και που αναιρούν γονείς, κυρίως όμως στις διαδικασίες που «φτιάχνουν μητέρες» και «αναιρούν μητέρες» δηλαδή μέσω ποιων πολιτισμικών, νομικών, κοινωνικών μηχανισμών κάποιοι γίνονται γονείς ενός παιδιού την ίδια στιγμή που κάποιοι άλλοι αναιρούνται από γονείς του. Εξετάζω τι φέρει και τι εμπλέκει αυτή η διαδικασία του φτιάχνω – αναιρώ, αλλά και ποιο είναι το ιστορικό βάθος και τα συναισθήματα που φέρουν αυτές οι συγγενειακές διεργασίες στην Ελλάδα. Ακολουθώντας μία φεμινιστική οπτική χρησιμοποιώ την ηθική οικονομία της αναπαραγωγής για να διερευνήσω το ηθικό πλαίσιο που επιτρέπει σε κάποιες γυναίκες να γίνουν μητέρες και τις κανονικότητες που ορίζουν την δράση των κρατικών εκπροσώπων, καθώς και τις αποφάσεις των βιολογικών μητέρων να «αποχωρήσουν» από την συγγενειακή σχέση με το παιδί που γέννησαν. Αυτή η οικονομία δημιουργεί τα φαντασιακά εκείνα μητρικά σενάρια που πραγματώνονται στο πλαίσιο των υποκειμενικοτήτων της μεσαίας τάξης. Οι ιστορίες υιοθεσίας ακολουθούν την ιστορία του κράτους πρόνοιας και ρίχνουν φως στο πολιτικό νόημα των παιδιών και της αναπαραγωγής σε κάθε ιστορική στιγμή.

The dissertation is an ethnographic kai historically situated research about adoption in modern Greece, with special focus on the discourses and processes of connections and disconnections to and from kinship environments. I look into the procedures that “make” mothers and “undo” mothers, especially those cultural, legal and social mechanisms through which some people become parents of a child at the same moment when some others bocome undone. I search what bears and what entangles this process of making and undoing, as well as the historical depth of these processes in Greece. My research is framed by the anthropology of kinship and anthropology of Greece. Following a feminist perspective I use the ethical economy of reproduction so as to draw the ethical framework of what a woman is allowed to do in order to become a mother, the norms that direct the state services, as well as the decisions of biological mothers not to bring up the child they have given birth to. This economy creates those imaginary maternal scripts that could materialize within the context of middle-class subjectivities. The adoption stories follow the history of the welfare state and shed light to the political meaning of children and reproduction in every historical moment.