Σύγχρονα μεταναστευτικά δίκτυα στη "μουσουλμανική μειονότητα" της Θράκης

Abstract

Αντικείμενο της διατριβής αποτελεί η διερεύνηση των δικτύων στο πλαίσιο της περιστασιακής μετανάστευσης ανδρών από τη "μουσουλμανική μειονότητα" στη Θράκη. Χαρακτηριστικό της μετανάστευσης, συνιστά ο προσωρινός χαρακτήρας, η συνεχής παλινδρομική κίνηση και η άτυπη μορφή που προσλαμβάνει. Στόχο της ερευνητικής προσπάθειας αποτέλεσε η περιγραφή της σύνθεσης και των διαστάσεων των μεταναστευτικών δικτύων στον τόπο καταγωγής, καθώς και της συγκρότησής τους με αναφορά σε αυτόν. Προσεγγίζω τα δίκτυα ως πολυεπίπεδους φορείς δράσης που σχηματοποιούνται από σύνθετες σχέσεις και διαφορετικούς τύπους δράσης, εμπεριέχουν διαφορετικές κατηγορίες δρώντων, εκφράζουν κοινωνικούς και συμβολικούς δεσμούς, μεταφέρουν πληροφορίες, μηνύματα και υλικά αγαθά και αποτελούν πεδίο συγκρότησης των ταυτοτήτων. Επιχείρησα να περιγράψω τον τρόπο με τον οποίο οι μετανάστες και οι συγγενείς τους διαχειρίζονται διαφορετικές εκδοχές των ταυτοτήτων, τον τρόπο που μεταφέρονται οι πληροφορίες και προσφέρεται βοήθεια στους υποψήφιους μετανάστες, μέσα από τα δίκτυα της συγγένειας, της φιλίας και της εντοπιότητας, καθώς και πως η μετανάστευση ως "οικογενειακή στρατηγική" συνδέεται με τη διαπραγμάτευση της κοινωνικής θέσης και των έμφυλων ταυτοτήτων στον τόπο καταγωγής. Οι μεθοδολογικές πρακτικές, στηρίχθηκαν στη χρήση ποιοτικών μεθόδων και τη μακροχρόνια επιτόπια έρευνα. Μετά από μια σύντομη ανασκόπηση του ιστορικού και πολιτικού πλαισίου, αναφέρομαι στα εννοιολογικά διλήμματα του προσδιορισμού της "μουσουλμανικής μειονότητας". Διερμηνεύονται οι ιδιαιτερότητες της τοπικής ιστορίας και φωτίζεται η ανάδυση νέων ταυτοτικών προσδιορισμών, που απαλύνουν υποτιμημένες εκδοχές της ταυτότητας. Η κατοικία αποτελεί το κατεξοχήν οιονεί-δρων υποκείμενο, όπου συμπικνώνονται όλα τα παραπάνω στοιχεία, επιτρέποντας να διαφανούν οι σχέσεις με το Κράτος, αποτυπώνει στο χώρο την κοινωνική διαδρομή κάθε οικογένειας και αποκτά κεντρικό ρόλο στη διαδικασία συγκρότησης των δικτύων της μετανάστευσης. Οι πρακτικές της κατανάλωσης που αποκωδικοποιούνται μέσω των κατοικιών, συντιστούν μία σημαντική διάσταση της μετανάστευσης και ένα προνομιακό πεδίο για την έκφραση επιθυμητών όψεων της ταυτότητας.