Χρονολόγηση με φωταύγεια αιγυπτιακών και ελληνικών μνημείων

Abstract

Η διατριβή πραγματεύεται τη χρονολόγηση μεγαλιθικών μνημείων σε Ελλάδα και Αίγυπτο με μεθόδους φωταύγειας. Αρχικά δίνεται βάση στην παρουσίαση των μεθόδων χρονολόγησης, στις τεχνικές, τα πρωτόκολλα που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό. Περιγράφονται οι αρχές των μεθόδων, ο τρόπος δειγματοληψίας, οι παράμετροι που επηρεάζουν κάθε στάδιο, από την προετοιμασία του δείγματος μέχρι και τη μέτρησή του. Αναφέρονται τα συστήματα μετρήσεων δίνοντας βάση στις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα αυτό με την τεχνική χρονολόγησης μοναδικού κόκκου χαλαζία. Γίνεται αναλυτική παρουσίαση των πρωτοκόλλων προσδιορισμού ισοδύναμης δόσης και του τρόπου υπολογισμού της με παραδείγματα. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται σε μια νέα μέθοδο χρονολόγησης που προτείνεται για τα ασβεστολιθικά πετρώματα των οποίων η ορυκτολογική ανάλυση έδειξε ότι έχουν ίχνη χαλαζία.Σημαντικός είναι και ο υπολογισμός της ολικής ετήσιας δόσης, της δόσης, που λάμβανε το θαμμένο υλικό από το περιβάλλον του και από τα ιχνοστοιχεία που το αποτελούν ανά έτος. Πέρα από την παρουσίαση και ανάλυση των παραγόντων που υπεισέρχονται στον προσδιορισμό των ετήσιων δόσεων, την υγρασία του περιβάλλοντος, το μέγεθος των κόκκων που χρησιμοποιούνται στην εφαρμογή των πρωτοκόλλων προσδιορισμού ισοδύναμης δόσης, περιγράφονται οι μεθόδοι χημικής ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκαν και των συστημάτων προσδιορισμού των άλφα, βήτα και γάμα ετήσιων δόσεων. Βαρύτητα δίνεται στη μέθοδο ανάλυσης με ακτίνες-Χ φθορισμού και στη μελέτη που έχει γίνει για την εξάλειψη σφαλμάτων λόγο γεωμετρίας των δειγμάτων και του χρόνου καταμέτρησής τους. Μελετήθηκε επίσης το κρίσιμο βάθος ανίχνευσης των ιχνοστοιχείων του δείγματος και οι μεταβολές στη συγκέντρωση με την αύξηση της διάμετρος των κόκκων που χρησιμοποιούνται κάθε φορά για ανάλυση. Στο μετρητή άλφα σωματιδίων παρουσιάζονται οι παράγοντες κανονικοποίησης οι οποίοι αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο για τον προσδιορισμό των συγκεντρώσεων ουρανίου και θορίου στο δείγμα.Τέλος, γίνεται ο προσδιορισμός της ηλικίας κάθε δείγματος. Παρουσιάζονται αναλυτικά ο τρόπος προσδιορισμού της ισοδύναμης δόσης καθώς και των ετήσιων δόσεων, οι μέθοδοι και οι τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για το σκοπό αυτό.

This thesis deals with the dating of megalithic monuments in Greece and Egypt with luminescence methods. The dating methods are presented, the techniques and protocols that are used for this aim. The theory of the methods is described, the way of sampling, the parameters that influence each stage, from the preparation of sample until the final measurement. The measurement systems are reported and the last developments in this sector with the dating technique of unique quartz grain. An analytical presentation of the protocols used for the determination of the equivalent dose using examples. It is mentioned a new dating method that is proposed for calcitic rock samples, the ones that the mineralogical analysis showed that have quartz traces. Apart from the determination of equivalent dose of a sample, it is important the calculation of total annual dose, the dose that the buried material received from the environment per year. Beyond the presentation and the analysis of factors that enter into the determination of annual doses, the humidity of environment, the size of grains that are used in the application of protocols of determination of equivalent dose, the methods of chemical analysis that were used and systems of determination alpha, beta and gamma annual doses are described. The analysis method of X-ray fluorescence and the study that has been made for the obliteration of faults because of the geometry of samples and their time of measurement is presented. Were studied also the critical depth of detection of trace elements on sample and the changes in the concentration with the increase of the diameter of grains that are used each time for analysis. In the section concerning the alpha counting system and theory, the factors of normalization are presented which were developed in the laboratory for the determination of the concentration of uranium and thorium in the sample.In the next chapter, the determination of age of each sample is presented. The way of the determination of equivalent and annual doses is analytically introduced, the methods and the techniques that were used for this aim. Finally, in the appendix, archaeological information is given for the monuments and the excavations