Συστημική προσέγγιση της ασφάλειας και ποιότητας των μεταφορών: ανάπτυξη της μεθοδολογίας SAFE

Abstract

Η ασφάλεια στη ναυτιλία φαίνεται ότι για πολλά χρόνια αναπαράγει τα προβλήματά της κινούμενη διαρκώς σε ένα φαύλο κύκλο. Για την επίλυση του προβλήματος έχει προταθεί το Μοντέλο Επιχειρηματικής Ηθικής των Εταίρων - ΜΕΗΕ, του οποίου η βασική αρχή είναι ότι κάθε εμπλεκόμενος εταίρος στη ναυτιλιακή βιομηχανία πρέπει να εισφέρει το μερίδιο που του αναλογεί. Πρόταση σωστή, δύσκολα όμως εφαρμόσιμη. Έτσι η παρούσα εργασία έρχεται να καλύψει αυτήν τηναδυναμία με την ανάπτυξη της μεθοδολογίας SAFE. Η SAFE βασίζεται στην αξιοπιστία των συστημάτων, των οποίων η ποσοτικοποίηση πραγματοποιείταιμε τη χρήση των Καμπυλών Αξιοπιστίας. Με βάση το γεγονός ότι όλοι οι παράγοντες αξιοπιστίας έχουν ελάχιστα και μέγιστα πρότυπα, προσδιορίζεται ο πολύ σημαντικός Χώρος των Επιλογών της Επιχείρησης. Στη βάση αυτή εντοπίζονται οι διάφορες εναλλακτικές επιλογές που είναι διαθέσιμες σε κάθε εταίρο και τέλος υπολογίζεται το απαιτούμενο κόστος μετακίνησης από ένα χαμηλότερο σε ένα υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας. Το επίπεδο αυτό αντιστοιχεί στο Οριακό Ιδιωτικό Κόστος - ΟΙΚ και όχι στο Οριακό Κοινωνικό Κόστος - ΟΚΚ, με συνέπεια ένα σημαντικό μέρος του κόστους της βιομηχανίας να παραμένει απλήρωτο. Το κόστος αυτό δεν είναι άλλo από εκείνο το οποίο προκαλεί και τα ατυχήματα. Επομένως δημιουργείται η ανάγκη αφενός της μέτρησης αυτού του κόστους και αφετέρου του επιμερισμού του σε κάθε εμπλεκόμενο στη βιομηχανία. Προς αυτήν την κατεύθυνση αναπτύσσεται μια σειρά ατομικών και σuγκεντρωτικών δεικτών ποιότητας, όπου ο δείκτης του κάθε εταίρου επηρεάζει τις τιμές όλων των υπολοίπων. Κατά συνέπεια η βελτίωση ή η υποβάθμιση κάποιου επηρεάζει αντίστοιχα όλους τους υπόλοιπους. Στη βάση των ατομικών δεικτών, υπολογίζονται οισυγκεντρωτικοί δείκτες και τέλος στη βάση των συγκεντρωτικών ο παγκόσμιος δείκτης ασφάλειας τηςναυτιλιακής βιομηχανίας - WSMI. Στη συνέχεια ο WSMI συγκρίνεται χωριστά με όλους τους ατομικούς και συγκεντρωτικούς δείκτες. Για να είναι δίκαιο το σύστημα, ο δείκτης του κάθε εταίρου θα πρέπει να είναι ίσος με τον WSMI, σε αντίθετη περίπτωση ακολουθούν ρυθμίσεις αλληλοαποζημιώσεων. Στην περίπτωση που ο WSMI βρεθεί χαμηλός οι διεθνείς οργανισμοί, μπορούν να αποφασίζουν τη βελτίωσή του, το κόστος της οποίας όπως είναι φυσικό θα πρέπει να επιβαρυνθούν ισόποσα όλοι οι εταίροι. Το συνολικό κόστος επιβάρυνσης για τη μετακίνηση από τη χαμηλή διαβάθμιση του WSMI σε μια συγκεκριμένη υψηλότερη υπολογίζεται σιηκρiνοντας το Παγκόσμιο Κόστος Ασφάλειας με το Παγκόσμιο Κόστος των Ατυχημάτων. Με βάση το γεγονός ότι το κόστος πληρώνεται είτε ως κόστος πρόληψης είτε ως κόστος ατυχήματος, αποφασίζεται να διατεθεί εκείνο το ποσό που αντιστοιχεί για τη μετακίνηση σ' αυτήν την υψηλότερη διαβάθμιση. Το ποσό αυτό στη συνέχεια επιμερίζεται στη βάση της διαφοράς του ατομικού δείκτη του κάθε εταίρου με τον WSMI -στόχο. Η εκκίνηση για την μετακίνηση προς αυτόν τον στόχο πραγματοποιείται με τη χρήση του μηχανισμού κινήτρων προς τον ιδιοκτήτη φορτίων, η οποία δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια επιδότηση όλων των υπόλοιπων εταίρων προκειμένου αυτός να έχει το κίνητρο της επιλογής καλύτερηςποιότητας πλοίου. Η προτεινόμενη μεθοδολογία είναι χρήσιμη τόσο στους διεθνείς οργανισμούς όσο και στις επιχειρήσεις της ναυτιλιακής βιομηχανίας και των μεταφορών γενικότερα. Οι πρώτοι γιατί έχουν πλέον τρόπο να υπολογίζουν και να επιμερίζουν το Κοινωνικό Κόστος δίκαια μεταξύ των εμπλεκόμενων εταίρων, και οι δεύτεροι γιατί μπορούν αναλύοντας το περιβάλλον να εφαρμόζουν κατάλληλες σιρατηγικές που βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητά τους.