Δυναμική ισορροπία συμμετοχής δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην παραγωγή των λιμενικών υπηρεσιών

Abstract

Η σύγχρονη λιμενική βιομηχανία διέρχεται από μία περίοδο δραστικών αλλαγών, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της περιβάλλον. Οι επιπτώσεις των αλλαγών στην διοίκηση, οργάνωση και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των λιμένων είναι πολύ σημαντικές. Οι λιμένες αποτελούν πλέον μία παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία η οποία είναι ενταγμένη στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Το νέο λιμενικό περιβάλλον δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την οριζοντιοποίηση και την καθετοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας τόσο των μεταφορικών όσο και των λιμενικών υπηρεσιών. Οι νέες συνθήκες στην λιμενική βιομηχανία ευνοούν την συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών στην παραγωγή λιμενικών υπηρεσιών. Η παρουσία ιδιωτών παρόχων αποτελεί πλέον ένα σύνηθες φαινόμενο στην λιμενική βιομηχανία. Η συνύπαρξη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στους λιμένες εγείρει το ερώτημα περί των ορίων συμμετοχής του καθ’ ενός στην παραγωγή των λιμενικών υπηρεσιών. Η παρούσα διδακτορική διατριβή προτείνει ένα μεθοδολογικό πλαίσιο για την εύρεση των ορίων, το οποίο βασίζεται στην κατανομή των ωφελειών που δημιουργούνται από την παραγωγή των λιμενικών υπηρεσιών και χρησιμοποιεί την Αναλυτική Ιεραρχική Προσέγγιση ως εργαλείο κατανομής. Η εφαρμογή του μεθοδολογικού πλαισίου πραγματοποιείται, μέσω πρωτογενούς έρευνας για την καταγραφή των προσφερόμενων υπηρεσιών στους επιβατηγούς λιμένες, τον προσδιορισμό των κατηγοριών παραγόμενων ωφελειών, και την συγκριτική ανάλυση των πιθανών ερευνητικών μεθόδων για την επίτευξη του στόχου ποσοτικοποίησης και κατανομής των ωφελειών αυτών. Η επιλεχθείσα μέθοδος (Αναλυτική Ιεραρχική Προσέγγιση) εφαρμόζεται στην μελέτη περίπτωσης, στον επιβατικό λιμένα Πειραιά. Το αποτέλεσμα της κατανομής των ωφελειών επιβεβαιώνει την συνύπαρξη των δύο τομέων στους λιμένες και παρέχει σημαντικά δεδομένα για την διαμόρφωση μίας περισσότερο αποτελεσματικής λιμενικής πολιτικής. Στον επιβατικό λιμένα Πειραιά το αποτέλεσμα της μελέτης περίπτωσης καταδεικνύει ότι από την παραγωγή 17 καθολικών λιμενικών υπηρεσιών παράγονται ταυτόχρονα δημόσιες και ιδιωτικές ωφέλειες, η δε ποσοτικοποίηση εμφανίζει τον ιδιωτικός τομέα να ωφελείται περισσότερο από τον δημόσιο τομέα. Η ερευνητική εργασία, και ιδιαιτέρα το αποτέλεσμα της κατανομής των ωφελειών δημιουργεί προϋποθέσεις για μία ορθολογική κατανομή του κόστους παραγωγής των λιμενικών υπηρεσιών ανάμεσα στους δύο τομείς, με την εφαρμογή της αρχής «ο ωφελούμενος πληρώνει».