Οι πρόσφυγες της Καππαδοκίας στην Ελλάδα : κοινωνικές-πολιτισμικές και λειτουργικές διαστάσεις στην σχέση ανθρώπου και δομημένου περιβάλλοντος.

Abstract

Η έρευνα αφορά στους Καππαδόκες πρόσφυγες, οι οποίοι ήρθαν στην Ελλάδα το 1924 με την Συμφωνία Ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Πρώτον, η έρευνα αναφέρεται στις σχέσεις μεταξύ του ιδιαίτερου φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος της Καππαδοκίας και στους αδιάρρηκτους δεσμούς που αναπτύχθηκαν μεταξύ αυτών και του πληθυσμού που ζούσε εκεί. Δεύτερον, η έρευνα επικεντρώνεται στις σχέσεις που δημιουργήθηκαν μεταξύ των προσφύγων και του νέου περιβάλλοντος στην χώρα υποδοχής. Σκοπός της έρευνας είναι να ερευνηθεί εάν και με ποιους τρόπους η πολιτισμική κληρονομιά και ιδιαίτερα, η 'οικιστική κληρονομιά έχει επηρεάσει την οργάνωση των οικισμών που δημιούργησαν οι Καππαδόκες πρόσφυγες στην Ελλάδα. Με άλλα λόγια, σκοπός είναι να ερευνηθεί πως οι πρόσφυγες ιδιοποιήθηκαν το νέο περιβάλλον και το μετέτρεψαν σε δικό τους 'τόπο'. Στην έρευνα μελετήθηκαν δύο Καππαδοκικοί οικισμοί: η Νέα Καρβάλη που βρίσκεται στην Μακεδονία και το Νέο Προκόπι που βρίσκεται στην Εύβοια. Από την ιστορική επισκόπηση και την έρευνα πεδίου προκύπτει ότι η ταυτότητα των Καππαδοκών προσφύγων βασίζεται μεταξύ άλλων, στο παρελθόν τους, στον τόπο καταγωγής τους, στην πατρίδα τους και στην θρησκεία. Επίσης, η έννοια της πατρίδας έχει σχέση με την καταγωγή, τις ρίζες και την γη των προγόνων τους, δηλαδή με το παρελθόν και την μνήμη, αλλά είναι συνυφασμένη και με το παρόν και την ζωή τους στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλούς πρόσφυγες ακόμη και δεύτερης γενιάς, οι έννοιες 'το εδώ' και 'το εκεί', το νέο και το παλιό, η Ελλάδα και η Καππαδοκία συνθέτουν την έννοια της πατρίδας. Πολλοί δε, είναι εκείνοι, ιδιαίτερα πρόσφυγες πρώτης γενιάς, που θεωρούν ότι έχουν δύο πατρίδες. Τέλος, το παρελθόν και η κουλτούρα των Καππαδοκών προσφύγων της Ν. Καρβάλης και του Ν. Προκοπίου, ενσωματώνονται στην έννοια του 'Τόπου': Οι πρόσφυγες διευθέτησαν τον άγνωστο 'χώρο', τον προσωποποίησαν, και απέδωσαν ταυτότητα σ' αυτόν, μεταβάλλοντας τον σε δικό τους οικείο 'τόπο'. Εφόσον οι πανομοιότυπες προσφυγικές κατοικίες δεν απέδιδαν ταυτότητα στους οικισμούς τους, οι πρόσφυγες απέδωσαν ταυτότητα σ' αυτούς διαμέσου των εκκλησιών τους και των άλλων κτιρίων που ήταν συναφή με την παράδοση και την κουλτούρα τους. Το παρελθόν, η ιστορία και η κουλτούρα τους ενσαρκώθηκε στο νέο περιβάλλον και δεν είναι τυχαίο ότι η οργάνωση και η εξέλιξη της Νέας Καρβάλης και του Νέου Προκοπίου, οφείλεται κυρίως στην δημιουργία των εκκλησιών τους και στις δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν εξαιτίας αυτών.