Αξιολόγηση της ορνιθοπανίδας της Λέσβου μέσω της ανάπτυξης βάσης γεωγραφικών δεδομένων

Abstract

Οι αλλαγές που συμβαίνουν στο περιβάλλον σε παγκόσμια κλίμακα είναι αναμφισβήτητες πλέον. Η ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη αειφορικών δράσεων είναι επιβεβλημένη και κατανοητή στο σύνολο της κοινωνίας. Ανάμεσα στις δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος είναι και η προστασία της άγριας πανίδας και κυρίως των απειλούμενων ειδών. Για την προστασία της άγριας πανίδας έχουν θεσπιστεί διάφορα μέτρα, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως η ελεγχόμενη θήρα, η απαγόρευση σύλληψης ζώων και η θέσπιση δικτύου ειδικών ζωνών προστασίας της πανίδας. Όσο αφορά, τα θηλαστικά η θέσπιση των ορίων των ζωνών προστασίας τους και ο ορισμός των ειδών σε κίνδυνο είναι εύκολο να βρεθούν. Όμως για τα πτηνά τα δεδομένα δεν είναι τόσο απλά. Για τα πτηνά τα όρια των ζωνών προστασίας μέχρι σήμερα συμπίπτουν με τα όρια στα δασικά οικοσυστήματα και τα όρια των υγροτόπων, χωρίς όμως να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι υγρότοποι. Επίσης στα πτηνά δεν υπάρχουν αποκλειστικά όρια και περιοχές. Επιπλέον οι υγρότοποι είναι ευαίσθητα οικοσυστήματα που επηρεάζονται από δράσεις που συμβαίνουν σε πολύ μεγάλη απόσταση από αυτά. Επιπρόσθετα ο ορισμός των ειδών των πτηνών που απειλούνται είναι αρκετά πιο δύσκολος λόγω της αποδημίας, των συνεχών μετακινήσεων των πτηνών και των λίγων δεδομένων παρακολούθησης τους (Kazantzidis 2007). Στον ελλαδικό χώρο η προστασία των πτηνών είναι ίσως η πιο παραμελημένη από οπουδήποτε άλλο είδος της πανίδας, με εξαίρεση αυτή των εντόμων. Η ανάγκη για περεταίρω πληροφόρηση και επανασχεδιασμό των μέτρων προστασία των πτηνών είναι άμεση και επιβεβλημένη. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η δημιουργία βάσης δεδομένων των ειδών και των παρατηρήσεων των πτηνών, η καταγραφή του καθεστώτος παρουσία των ειδών των πτηνών, η χαρτογράφηση των περιοχών παρατήρησης πτηνών και η συσχέτιση με τις ήδη υπάρχουσες περιοχές προστασίας. Η περιοχή που επιλέχτηκε είναι η νήσος της Λέσβου λόγω της πλούσιας ορνιθοπανίδας της και της γεωγραφικής της θέσης. Επιπλέον, η Λέσβος είναι σημαντικός προορισμός παρατήρησης πτηνών, τόσο σε ελληνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο λόγος αυτός καθιστά πιο εύκολη την συλλογή πρωτογενών δεδομένων και την εξασφάλιση της συνέχισης της συλλογής νέων δεδομένων τα επόμενα χρόνια για περεταίρω έρευνα. Όπως επίσης αποτελεί και λόγο για την επιπρόσθετη προστασία των περιοχών αυτών αφού είναι πόλος έλξης για τους παρατηρητές και μπορεί να θεωρηθεί πράσινη ανάπτυξη. Απώτερος σκοπός είναι η δημιουργία παρόμοιων βάσεων σε όλο τον ελλαδικό χώρο, και όχι μόνο, και η συνένωση αυτών σε μία κοινή βάση με ευρεία πρόσβαση. Η περεταίρω ανάπτυξη μέτρων προστασίας των πτηνών για την εξασφάλιση της βιοποικιλότητας και με παράπλευρό όφελος την προστασία των υδροβιότοπων και άλλων ειδών της πανίδας.

The changes occurring the global environment are certain and undeniable. The need for environmental protection and sustainable development are essential and comprehensible by the society. Among the actions, which protects the environment, is the protection of wildlife and especially the threatened and endangered species.For the protection of wild fauna have been adopted various action, nationally and globally, such as controlled hunting, trapping forbiddance, establishing a network of special areas of protection of fauna, definition of species at risk. As regards for the mammals to establish the boundaries of the protected areas and the definition of species at risk is easy. But for the birds is not so simple.For the birds the boundaries of the protection areas coincide with the boundaries of forest areas and wetlands, without taking account of all wetlands and that the area is been used by the bird exceed these limits. Additional wetlands are sensitive ecosystems that are affected by actions that occur at a great distance from them. Additionally, the definition of the species which are threatened is much more difficult due to the seasonal migration, the constant movement of the birds and the few monitoring data.In Greece the birds are probably the most neglected of any other type of fauna, with the exception of the insects. The need for further public information and redesign of acts for the protection of birds are immediate and imperative.The aims of this study are to create a database of species and observations of birds, to record the presence status of the species, to map the observed areas of birds and to correlate them with the existing protected areas.The study area which was chosen is the island of Lesvos because of its rich avifauna and its geographical location. Moreover, Lesvos is an important bird-watching destination, in Greek and European level. Reason which makes the collection of primary data easier and ensure the continuation of the collection of new data in the next years for further research. Also is a reason for additional protection for these areas as they are an attraction for observers and can be considered “green development”.The ultimate goal is to be created similar bases throughout Greece, and not only, and the combination of them in a common base with wide access. Also, goal is the further development of actions for the protection of birds, which will ensure the biodiversity and additional benefits to protect wetlands and other animal species.