Μικροί ερευνητές στο μονοπάτι ανακαλύπτουν τη φύση και δημιουργούν γεωγραφικά δεδομένα με τη χρήση νέων τεχνολογιών (GPS και GIS) : δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού

Abstract

Η παρούσα εργασία είχε ως στόχο την διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της διαθεματικής προσέγγισης με τις νέες μεθόδους και τεχνικές διδασκαλίας, και της ικανότητας χρήσης από τους μαθητές Δημοτικού Σχολείου νέων τεχνολογιών στο πλαίσιο ενός προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ). Αναλύθηκε και αξιολογήθηκε μία μελέτη περίπτωσης, συγκεκριμένα ένα πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με τίτλο «Μικροί ερευνητές στο μονοπάτι» για το οποίο αναπτύχθηκε το σχετικό εκπαιδευτικό υλικό. Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές της Ε΄ & ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου, οι οποίοι γίνονται μικροί ερευνητές, ακολουθούν μια πορεία στο μονοπάτι με τη χρήση του Παγκόσμιου Συστήματος Εντοπισμού Θέσης (Global Positioning System, GPS) και συγκεντρώνουν στοιχεία σε φύλλα καταγραφής και παρατήρησης μέσα από συγκεκριμένες δραστηριότητες. Με την επιστροφή τους στο εργαστήριο Η/Υ μεταφέρουν τα δεδομένα τους από το πεδίο σε Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ), τα αναλύουν, τα διαχειρίζονται και φτιάχνουν το δικό τους θεματικό χάρτη. Μέσα από τη δραστηριότητά τους στη φύση και με τη χρήση των νέων τεχνολογιών αποκτούν γνώσεις, αναπτύσσουν δεξιότητες και ικανότητες και ευαισθητοποιούνται σε θέματα του περιβάλλοντος σύμφωνα πάντα με τους σκοπούς και στόχους των ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ. Το εκπαιδευτικό υλικό εφαρμόστηκε σε ένα δείγμα 50 μαθητών σε δύο σχολεία της Μυτιλήνης στη νήσο Λέσβο κατά τη σχολική περίοδο 2010-11. Για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας στη μάθηση από την εκπαιδευτική παρέμβαση συμπληρώθηκε από τους μαθητές ερωτηματολόγιο γνώσεων πριν τη διδακτική παρέμβαση (Pre) και μετά (Post). Επίσης, οι μαθητές έδωσαν ορισμένα ατομικά τους στοιχεία, όπως το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο των γονιών, την ύπαρξη Η/Υ στο σπίτι και την συχνότητα χρήσης του, την προηγούμενη συμμετοχή τους σε προγράμματα-δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης κ.α. Στο τέλος οι μαθητές κλήθηκαν να αξιολογήσουν την εκπαιδευτική διαδικασία στο σύνολο της και στις επιμέρους δράσεις της. Οι απαντήσεις στα ερωτηματολόγια, που περιείχαν κλειστές και ανοιχτές ερωτήσεις, κωδικοποιήθηκαν σε κλίμακα διάταξης και αναλύθηκαν με περιγραφικές και επαγωγικές στατιστικές μεθόδους. Από τα αποτελέσματα της εμπειρικής έρευνας στη μελέτη περίπτωσης φάνηκε, ότι η εκπαιδευτική διαδικασία παρουσίασε βέλτιστα μαθησιακά αποτελέσματα και στα τρία επίπεδα, γνωστικό, ικανοτήτων και συναισθηματικό. Επίσης, κάλυψε την σημαντική διαφορά στο επίπεδο γνώσεων που ανιχνεύθηκε αρχικά μεταξύ των φύλων, των τάξεων και της συμμετοχής ή μη των μαθητών σε προηγούμενα Περιβαλλοντικά Προγράμματα. Από την εργασία προκύπτουν ενθαρρυντικά συμπεράσματα για καινοτόμες μορφές και τεχνικές διδασκαλίας στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και τη Γεωγραφία και προτείνεται η χρήση αντίστοιχων εκπαιδευτικών διαδικασιών σε συστηματική βάση στην εκπαίδευση μέσω της ενσωμάτωσης στα αναλυτικά προγράμματα.

The current research aims at evaluating the efficiency of cross-thematic approach using modern educational methods and techniques, and of the applicability of modern technological tools in the framework of an Environmental Education Program (EEP) for Primary school students. A case-study was analysed and evaluated, in particular an EEP entitled “Young researchers in a countryside pathway”, for which appropriate educational material was prepared. The Program is developed for students of the 5th and 6th class of Primary school, who as young researchers, follow a countryside pathway using Global Positioning System (GPS) and perform specific activities, collect data and record their observations on worksheets. After the field study, students continue their work in the PC lab, by importing field data into a Geographic Information System (GIS) in order to visualize them and create their own thematic maps. Through these activities and the use of modern technologies, they acquire knowledge, develop skills and abilities, and become aware of environmental issues always in accordance to the goals and objectives of Greek Cross Thematic Curriculum Framework for Compulsory Education and subjects’ Syllabi. The educational material was applied to a sample of 50 students in two schools of Mytilene, island of Lesbos, Greece during the school year 2010-11. The evaluation of the efficiency of learning due to the educational intervention was based on a questionnaire filled by the students just before (Pre) and after (Post) the teaching intervention. Information about students was also collected regarding their sex, educational level of their parents, existence of a PC at home and frequency of its use, and their previous participation in programs of environmental education. In the end, students were asked to evaluate the educational intervention as a whole and its individual activities. The students’ response to questionnaires, including both open and closed questions, was coded in a rank scale and analyzed using descriptive and inferential statistical methods. According to the results from this case-study, the proposed educational process has shown high efficiency at all learning levels of knowledge, skill development and emotional. Moreover, the educational intervention managed to fill existing knowledge gaps between sex, class and former participation or not of students in Environmental Programs. In conclusion, the results of the current research favor the use of innovative teaching methods and techniques in Environmental Education and Geography. Furthermore use of related educational activities is recommended in a systematic basis in Primary and Secondary education through their incorporation in the analytical syllabi.