Γεωλογική και μορφοτεκτονική μελέτη του ρήγματος Περαίας, δήμου Θερμαϊκού, νομού Θεσσαλονίκης

Abstract

Κατά την διάρκεια των ετών 2005 και 2006 στην περιοχή της Περαίας του Δήμου Θερμαϊκού, περίπου 15 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Θεσσαλονίκης εμφανίστηκαν κάποιες διαρρήξεις στο έδαφος οι οποίες παρέμεναν ορατές διότι επηρεάζουν το δομημένο περιβάλλον, όπως δρόμους, πεζοδρόμια, οικοδομές κ.ά. Οι διαρρήξεις αυτές εμφανίζονται με συγκεκριμένη διεύθυνση ανατολής – δύσης στο μορφολογικό όριο της Άνω Περαίας με την Κάτω Περαία. Από την βιβλιογραφία είναι γνωστό ότι από την περιοχή διέρχεται ένα τμήμα του χαρτογραφημένου σε γεωλογικούς χάρτες σεισμικού, κανονικού ρήγματος του Ανθεμούντα το οποίο πιθανώς συνδέεται με ιστορικούς σεισμούς, έχει μήκος πάνω από 30 χιλιόμετρα, γενική διεύθυνση ανατολής – δύσης και διαμορφώνει την ομώνυμη κοιλάδα βόρεια αυτού. Πιστεύεται ότι οι διαρρήξεις που εμφανίστηκαν στον αστικό ιστό της περιοχής της Περαίας όχι μόνο συνδέονται άμεσα με το ρήγμα αλλά ουσιαστικά «χαρτογραφούν» ακριβώς το που βρίσκεται και την πορεία του, όσο αυτό επηρεάζει τεχνητές κατασκευές, καθώς το ευρύτερο μορφολογικό όριο της ΄Ανω και της Κάτω Περαίας (απότομη αλλαγή κλίσης) το πιθανότερο να οφείλεται στην παρουσία και δράση του ρήγματος. Για την διερεύνηση του θέματος πραγματοποιήθηκαν 2 ζεύγη γεωτρήσεων εκατέρωθεν των διαρρήξεων οι οποίες απέδειξαν μία μετάπτωση προς βορά του υποβάθρου (τουλάχιστον 30 μέτρων). Αυτό αποτελεί μια αρχική απόδειξη του ότι οι διαρρήξεις αυτές αποτελούν το ίδιο το ρήγμα. Το γεγονός αυτό ενισχύεται και από δύο ερευνητικές εκσκαφές κάθετα στο ίχνος των διαρρήξεων καθώς και από γεωφυσικές διασκοπήσεις στην περιοχή. Η παρούσα εργασία αναφέρεται αναλυτικά στις γεωτρήσεις και την μία εκ των δύο εκσκαφών, παρουσιάζοντας μόνο τα αποτελέσματα των υπόλοιπων εργασιών. Παράλληλα παρουσιάζεται και μία προσπάθεια μορφοτεκτονικής ανάλυσης του τμήματος της Περαίας χρησιμοποιώντας τον δείκτη δαντέλωσης, ο οποίος εμφανίζει τιμές που αποτελούν ένδειξη της ενεργότητας του ρήγματος. Η αρχική αιτία της δημιουργίας των διαρρήξεων, δηλαδή αν αυτές οφείλονται σε ασεισμική κίνηση του ρήγματος ή σε καθιζήσεις από συμπύκνωση του υπεδάφους λόγω πτώσης του υδροφόρου ορίζοντα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια από τις υπεραντλήσεις, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση αν και πιστεύεται ότι αποτελεί συνδυασμό των δύο αυτών παραγόντων.