Βία κατά των γυναικών: η σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία: μια φεμινιστική προσέγγιση

Abstract

Η παρούσα εργασία φέρει τον τίτλο ‘Βία κατά των γυναικών : H σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία. Μια φεμινιστική προσέγγιση’. Στόχος της εργασίας είναι να εξετάσει από μια φεμινιστική και ανθρωπολογική οπτική τη βία κατά των γυναικών (και μάλιστα μια μορφή της, τη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία) και τον τρόπο που αυτή διαπλέκεται με θέματα όπως η έμφυλη ιεραρχία, η κατασκευή του κοινωνικού φύλου, η διαχείριση του σώματος και της σεξουαλικότητας. Σε αντίθεση προς τη συμβατική ανάλυση της ανδρικής βίας, όπου η βία γίνεται αντιληπτή ως μια παρέκκλιση ορισμένων ψυχικά διαταραγμένων ανδρών, και προς την ταξική ανάλυση, που εστιάζει στην πάλη των τάξεων, η φεμινιστική προσέγγιση ανάγει τη βία στις άνισες και εξουσιαστικές δομές που διέπουν τις έμφυλες σχέσεις. Στο στόχαστρο των αναλύσεων τίθενται οι κοινωνικές και οικονομικές δομές που προκαλούν, επιτρέπουν και διαιωνίζουν αυτή τη βία, καθώς και η σχέση της βίας με την υποδεέστερη θέση των γυναικών σε πολλούς τομείς του βίου –δημόσιου και ιδιωτικού–. Η βία κατά των γυναικών, και μάλιστα η σεξουαλική βία, συνδέεται με την έννοια της σεξουαλικότητας και της διαχείρισής της. Γίνεται λοιπόν μια προσπάθεια στα πλαίσια αυτής της εργασίας να αποτυπωθεί η διαπλοκή του φύλου, της σεξουαλικότητας και της βίας. Εκτενής είναι η αναφορά στη φεμινιστική προσέγγιση, τόσο του δεύτερου κύματος φεμινισμού, όσο και του μεταδομιστικού. Εξαιρετικά σημαντική για την ανάλυση της καταπίεσης των γυναικών και της άσκησης βίας εναντίον τους, υπήρξε η συμβολή του ριζοσπαστικού φεμινισμού. Στα πλαίσια της προσέγγισης αυτής, η ανδρική βία συνδέεται αναπόσπαστα με την πατριαρχική κοινωνία και την κατασκευή του κοινωνικού φύλου και της σεξουαλικότητας. Η γυναικεία σεξουαλικότητα θεωρείται ότι είναι διαμορφωμένη στη βάση των ανδρικών και όχι των γυναικείων επιθυμιών και γίνεται αντιληπτή ως ο κατεξοχήν χώρος όπου ασκείται η ανδρική κυριαρχία και βία. Η μεταδομιστική φεμινιστική προσέγγιση από την άλλη πλευρά, ασκεί κριτική στην ιδέα της κοινής καταπίεσης και βίας που μοιράζονται όλες οι γυναίκες, διότι μια τέτοια θεώρηση οδηγεί στην αντιμετώπισή τους ως ενιαίου και ομοιογενούς συνόλου και δεν αναγνωρίζει την πιθανότητα οι γυναίκες να καταπιέζονται μεταξύ τους ή και να καταπιέζουν άνδρες. Επιπλέον επισημαίνεται ότι οι άνδρες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μια οικουμενική κατηγορία καταπιεστών των γυναικών, αλλά αντίθετα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο οι μεταξύ των ανδρών διαφοροποιήσεις, όσο και η διαπλοκή της έμφυλης ιεραρχίας με άλλου είδους ιεραρχίες, όπως φυλετική, ταξική, εθνική κ.ά. . Το κυρίως μέρος της εργασίας αφορά μια μορφή βίας, τη σεξουαλική παρενόχληση στον τομέα της εργασίας. Αφενός θα γίνει μια προσπάθεια να παρουσιαστούν οι θεωρητικές προσεγγίσεις του φαινομένου και αφετέρου θα καταγραφεί και θα αναλυθεί ο λόγος ατόμων που υπέστησαν παρενόχληση στην εργασία τους.