Έμφυλες αναπαραστάσεις στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας της έκτης δημοτικού από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα

Abstract

Στη διπλωματική αυτή εργασία μελετώνται τα έμφυλα πρότυπα στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας της έκτης δημοτικού από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Στα τέσσερα βιβλία ιστορίας που παρουσιάζονται το φύλο χρησιμοποιείται ως αναλυτικό εργαλείο τονίζοντας έτσι τις απουσίες, τις αποσιωπήσεις και την αποσπασματική επιλογή ιστορικών προσώπων και συμβάντων. Η απόκρυψη της διαφορετικότητας και η ανάδειξη στερεοτυπικών έμφυλων προτύπων συνδράμουν στην ταύτιση των μαθητών με παγιωμένες αντιλήψεις. Οι κυρίαρχοι ανδρισμοί που ταυτίζονται με τον ηγεμόνα άνδρα σε πολεμικό και πολιτικό επίπεδο και οι κυρίαρχες θηλυκότητες που παραμερίζονται στο παρασκήνιο μίας μακράς ιστορικής περιόδου αναδεικνύουν ουσιοκρατικά δίπολα που προάγονται μέσα σε ένα έντονα ανυψωτικό εθνικό αφήγημα. Το πρότυπο του ήρωα συνεχίζει να παρουσιάζεται ως αμιγώς ανδρική κατάκτηση και ως ηρωίδες χαρακτηρίζονται ελάχιστες γυναίκες και είναι όσες υιοθετούν στερεοτυπικά ανδρικά χαρακτηριστικά στο πολεμικό πεδίο. Στο πρώτο μέρος της εργασίας πραγματοποιείται μία βιβλιογραφική έρευνα στην οποία διαφαίνονται τα βασικά χαρακτηριστικά της διεθνούς ιστοριογραφικής συζήτησης γύρω από τις εννοιολογήσεις του ανδρισμού και της γυναικότητας με αφετηρία τη συνθήκη του πολέμου. Πρόκειται για ένα δυναμικό κομμάτι της σύγχρονης ιστοριογραφίας του φύλου που αναπτύχθηκε τις δύο τελευταίες δεκαετίες και αφορά την περίοδο από τον 18ο αιώνα μέχρι και σήμερα. Στο δεύτερο μέρος πραγματοποιείται η ανάλυση των κειμένων και εικόνων των εγχειριδίων με μια κριτική ματιά. Ο ιστορικός χρόνος είναι άνισα μοιρασμένος σύμφωνα με τις υποδείξεις του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο είναι αρμόδιο για την επιλογή των σχολικών εγχειριδίων συγκεκριμένων συγγραφικών ομάδων. Αν και παρατηρούνται διαφορές στον τρόπο της ιστορικής καταγραφής ανάμεσα στις συγγραφικές ομάδες και ανάλογα με τον ιστορικό χρόνο σύνταξης των σχολικών βιβλίων, ωστόσο και στα τρία πρώτα εγχειρίδια είναι εμφανής η εθνική ομογενοποίηση κοινωνικών ομάδων και προσώπων.