Χρήσεις των σύγχρονων αθυρμάτων: Η οπτική των παιδιών

Abstract

Ο ρόλος των βιομηχανικών αθυρμάτων στη διαδικασία διεξαγωγής του παιχνιδιού και τα μηνύματα που τα συνοδεύουν κατά την παραγωγή και προώθηση τους στην αγορά, έχουν προκαλέσει έντονους προβληματισμούς σε ορισμένους επιστήμονες που ασχολούνται με τη μελέτη του παιχνιδιού. Η εξέταση των παιγνιωδών πρακτικών των παιδιών, ως χρηστών των αθυρμάτων, θα ρίξει φως στα θεωρητικά ρεύματα που αποπνέουν μία απαισιοδοξία για το σύγχρονο άθυρμα, αλλά και στις παραδοχές νεότερων προσεγγίσεων. Οι τελευταίες τοποθετούν το παιδί στο επίκεντρο της συζήτησης για το παιχνίδι και πρεσβεύουν ότι το παιδί είναι «κατασκευαστής» και όχι απλός καταναλωτής των νοημάτων των βιομηχανικών παιχνιδιών. Η ανάδυση των κονστρακτιβιστικών και ερμηνευτικών θεωρήσεων της παιδικής ηλικίας είναι φαινόμενο της τελευταίας δεκαπενταετίας. Σύμφωνα με αυτές τις θεωρήσεις όλα τα κοινωνικά αντικείμενα (το φύλο, η κοινωνική τάξη, η φυλή κτλ.) μελετώνται ως κοινωνικές κατασκευές (κοινωνικά προϊόντα) και δεν γίνονται αποδεκτά ως βιολογικά ή κοινωνικά «δεδομένα». Προσλαμβάνονται ως έννοιες, οι οποίες αποτελούν αντικείμενα συνεχούς διαπραγμάτευσης και επανα-σημασιοδότησης, δια μέσου της δράσης των μελών των εκάστοτε κοινωνιών. Συνεπώς και η έννοια «παιδική ηλικία» αποτελεί προϊόν κοινωνικά κατασκευασμένο. Υπό αυτήν την έννοια, τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά, συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική κατασκευή της παιδικής ηλικίας και στην ερμηνευτική αναπαραγωγή του πολιτισμού, μέσα στον οποίο κινούνται, δρουν και υπάρχουν. Στην παρούσα έρευνα πεδίου, εξετάστηκαν οι τρόποι με τους οποίους τα ίδια τα παιδιά συμβάλλουν στην διαδικασία κοινωνικοποίησης τους, ανατρέποντας ή ανασκευάζοντας τα κοινωνικά στερεότυπα, μέσα από την παιγνιώδη δραστηριότητα (συμβολικό παιχνίδι) με τη χρήση σύγχρονων αθυρμάτων ή άλλων αντικειμένων.

The role of industrial toys during the act of children’s’ play and the messages they convey, during their production and market promotion, have caused concerns to a significant proportion of scientists who study childhood and children’s play. The study of children’s use of industrial toys in play practices will draw light upon the pessimistic assumptions of older theories as well as those of more recent approaches. The latter grant children the protagonists’ role in the debate on play practices and propose that children should not be perceived as mere “consumers” of fixed meanings that are already attached to industrial toys but rather as “creators” of these meanings. The rise of the constructivist and interpretive perspectives in the study of childhood has occurred in the last fifteen years. According to them, all social objects (e.g. gender, social class, race, etc.) are examined as social constructions (social products) rather than simply accepted as biological “givens” or obvious social “facts”. In other words, all social objects are seen as being interpreted, debated and defined in processes of social action by members of society. Consequently, the concept of childhood can be perceived as a social construction/ product. According to this view, children and adults alike are active participants in the social construction of childhood and in the interpretive reproduction of their shared culture. In the present field study, the ways by which children themselves contribute to the socialization process by re-constructing or rejecting existing social stereotypes, through the act of symbolic play with the use of industrial toys or other objects, are examined.