Ανδρισμοί και πόλεμος από το 19ο αι. ως και τον Α' ΠΠ στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες: ιστοριογραφικές προσεγγίσεις

Abstract

Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η συγκρότηση του στρατιωτικού ανδρισμού στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες την χρονική περίοδο από το 19ο αιώνα ως και τον Α΄ Π.Π. και παρουσιάζεται η ιστοριογραφική συζήτηση γύρω από τις κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες κάτω από τις οποίες δομήθηκε. Το εν λόγω χρονικό διάστημα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι πρώτον ο Α΄ Π.Π. αποτέλεσε την απαρχή του ολοκληρωτικού πολέμου σε έκταση και ένταση. Τότε ξεκίνησε η βιομηχανοποίηση του πολέμου όπου τεχνολογικές εξελίξεις επέφεραν αλλαγές στην ισχύ πυρός των οπλικών συστημάτων και μετέτρεψαν το πεδίο της μάχης σε φονικότερο από ποτέ άλλοτε. Δεύτερον, γνώρισμα της εποχής ήταν ο ισχυρός δεσμός ανάμεσα στο στρατό και τις αντιλήψεις για τον ανδρισμό. Δόθηκε σημασία στη βιωμένη καθημερινότητα του πολέμου από τα ίδια τα υποκείμενα και ερευνήθηκαν μεταξύ άλλων, το θέμα της κατασκευής του στρατιωτικού ανδρισμού μέσα από συγκεκριμένες πρακτικές όπως η κατάταξη, η εκπαίδευση και η συμμετοχή στον πόλεμο. Εξετάσθηκε η σχέση στρατιωτικού ανδρισμού και κωδίκων τιμής με σημείο αναφοράς τους αξιωματικούς οι οποίοι αποτελούσαν το υπέρτατο πρότυπο στρατιωτικού ανδρισμού. Επίσης έγινε αναφορά στη διαστρωμάτωση του στρατιωτικού ανδρισμού μέσω των φυλετικών εικόνων του ανδρισμού. Κατόπιν μελετήθηκε το πνεύμα της συντροφικότητας το οποίο ήταν άμεσα συνυφασμένο με την επιτέλεση του στρατιωτικού ανδρισμού. Έγιναν αναφορές στον τραυματισμό ή τον θάνατο των εκάστοτε συντρόφων, αλλά και το συναίσθημα του φόβου, ως ανασταλτικού παράγοντα στις μάχες, τόσο για τους στρατιώτες όσο και για τους άμαχους, καθόσον τα όρια μεταξύ μετώπου και μετόπισθεν, στρατιωτών και αμάχων, είχαν καταστεί ασαφή κυρίως λόγω των τεχνολογικών καινοτομιών και εξελίξεων. Τέλος αναπτύχθηκε ο αντίχτυπος του πολέμου στο σώμα καθώς επίσης και η σχέση πολεμικής αναπηρίας και ανδρισμού με αποκορύφωμα την κατάρρευση της εικόνας του ηρωικού ανδρικού σώματος. Ένας ανάπηρος πολέμου που είχε επιτελέσει τον ανδρισμό του στη μάχη, αποδεικνυόταν στη συνέχεια ανίκανος στο να ενσαρκώσει το ανδρικό πρότυπο σε καιρό ειρήνης, ενώ παράλληλα με απογοήτευση διαπίστωνε πως αντί για υποδοχή ηρώα, βίωνε συμπεριφορές λήθης και κοινωνικού περιθωρίου.