Εγκλιματισμός κάτω απο το Φοίβο: οι αναδυόμενοι ανδρισμοί στον Μ.Καραγάτση

Abstract

Η εργασία εξετάζει τις έμφυλες αναπαραστάσεις και συγκεκριμένα τις ανδρικές ταυτότητες όπως διαμορφώνονται στην τριλογία των μυθιστορημάτων “Εγκλιματισμός κάτω απο το Φοίβο” του Μ.Καραγάτση, ενταγμένες στο ιστορικό συμφραζόμενο της εποχής τους (περίοδος Μεσοπολέμου). Γίνεται χρήση της διεθνούς βιβλιογραφίας γύρω απο τους τρόπους κατασκευής των ανδρισμών στη διάρκεια του 19ου και αρχών του 20ού αιώνα, εφόσον υπάρχει έλλειψη μελετών σχετικών με τις ανδρικές ταυτότητες στην ελληνική λογοτεχνία και ιστοριογραφία. Συγκεκριμένα, η εργασία αφορά τους ανδρικούς λογοτεχνικούς χαρακτήρες των Γιούγκερμαν και Συνταγματάρχη Λιάπκιν. Οι δύο βασικοί άξονές της είναι η Λογοτεχνία και το Φύλο. Αποτυπώνονται δυο διαφορετικοί τύποι ανδρισμών: ο πρώτος αφορά έναν“ξεπερασμένο/παρακμάζοντα” τύπο ανδρισμού (Λιάπκιν), με στρατιωτική ταυτότητα και συνείδηση που υπερασπίζεται μέχρι θανάτου, πιστός στις αξίες όπως η στρατιωτική τιμή. Ο δεύτερος (Γιούγκερμαν) είναι περισσότερο διεκδικητικός, ανταγωνιστικός, τυχοδιωκτικός και σύγχρονος δηλαδή “αστικός”. Στην εργασία υπάρχουν τέσσερα πεδία αναζήτησης πρακτικών και αναπαραστάσεων του ανδρικού εαυτού των ηρώων: 1) το φύλο και ο χώρος, 2) το ζήτημα της τιμής, 3) η σεξουαλικότητα και το σώμα, 4) οι κοινωνικές ιεραρχιες και οι ανδρισμοί. Η πόλη είναι το προνομιακό περιβάλλον που συντελεί στην κατασκευή διαφορετικών ανδρισμών των ηρώων. Πόλεις που χωρίζονται στα δύο: απο τη μία το αστικό, όμορφο και “πολιτισμένο” τμήμα και απο την άλλη το ρυπαρό. Οι ήρωες δεν γνωρίζουν όρια στο χώρο αφού κινούνται παντού. Συνήθως το μιαρότερο τμήμα της πόλης σχετίζεται με την έντονη σεξουαλικότητα. Ο κώδικας της “τιμής” και η πρακτική της μονομαχίας σαν αναγνωρισμένη αξία στην Ευρώπη του 19ου αιώνα, έρχονται να ενισχύσουν τον ανδρισμό του Λιαπκιν. Η ερωτική επιθυμία είναι έντονα παρούσα και φαίνεται να κυβερνά τους ήρωες. Οι άνδρες του Καραγάτση ανήκουν κατεξοχήν στο δημόσιο χώρο γεγονός που σχετίζεται άμεσα με τις κοινωνικές ιεραρχίες και χαρακτηρίζονται για την ομοκοινωνικότητα και την εργατικότητά τους. Ενδιαφέρον προκαλεί η μεταχείρηση και η διαχείρηση των ανδρικών ταυτοτήτων απο το συγγραφέα ώστε να ζωντανέψουν οι πρωταγωνιστικοί λογοτεχνικοί χαρακτήρες.