Κακοποίηση : η γυναίκα ως θύμα ενδοοικογενειακής βίας

Abstract

Στα πλαίσια της συγκεκριμένης εργασίας βασικό στόχο και αντικείμενο μελέτης θα αποτελέσει το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας και ειδικότερα θα διερευνηθεί η βία σε βάρος των γυναικών μέσα από την περιγραφή των εμπειριών και των καταστάσεων που έχουν βιώσει ορισμένες κακοποιημένες γυναίκες. Άμεσος στόχος της παρούσας εργασίας δεν είναι να δώσει απαντήσεις και λύσεις στο φαινόμενο της κακοποίησης των γυναικών, αλλά κυρίως φιλοδοξεί και ευελπιστεί να σκιαγραφήσει το φαινόμενο μέσα από τη φωνή των γυναικών που κάποια χρονική στιγμή της ζωής τους έπεσαν θύματα κακοποίησης από το σύντροφο/σύζυγό τους. Ειδικότερα, αξίζει να αναφέρουμε ότι το πρώτο μέρος της εργασίας αναφέρεται σε ορισμένα γενικά στοιχεία για την ενδοοικογενειακή βία, όπως για παράδειγμα στην ιστορικότητα του φαινομένου, στους ορισμούς και στις μορφές της ενδοοικογενειακής κακοποίησης, στη μυθολογία που επικρατεί γύρω από το εν λόγω θέμα, στους παράγοντες εκδήλωσης του φαινομένου, καθώς και σε διάφορα στοιχεία που έχουν προκύψει από την ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας για τη βία σε βάρος των γυναικών τόσο στην Ελλάδα όσο και σε παγκόσμια κλίμακα. Το μέρος αυτό ολοκληρώνεται με το δεύτερο κεφάλαιο στο οποίο αναλύονται οι θεωρητικές ερμηνείες του φαινομένου. Συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για τις ψυχιατρικές, κοινωνιολογικές, φεμινιστικές και θυματολογικές θεωρίες, καθώς και για τις θεωρίες των κοινωνικών πόρων, της υποκουλτούρας της βίας, των κοινωνικών συναλλαγών, του κοινωνικού ελέγχου και της κοινωνικής μάθησης. Το δεύτερο μέρος της μελέτης, περιλαμβάνει διάφορα θεωρητικά και ερευνητικά ευρήματα για το δράστη, το θύμα και το έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας. Ειδικότερα, το πρώτο κεφάλαιο ξεκινάει με την αναφορά στο στατιστικό πορτρέτο του εγκλήματος της ενδοοικογενειακής βίας και ακολουθεί η θεωρία του κύκλου βίας. Έπειτα γίνεται λόγος για το θύμα ενδοοικογενειακής βίας και συγκεκριμένα παρουσιάζονται τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της γυναίκας-θύμα, το ιστορικό βίας της, οι λόγοι που την κρατούν σε μια σχέση κακοποίησης, καθώς και η αντίδρασή-στάση της μετά τη διάπραξη της κακοποίησης. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη ενδοοικογενειακής βίας, στο ιστορικό βίας του, στη σχέση του με το αλκοόλ και με άλλες ουσίες, καθώς και στις διάφορες κατηγορίες δραστών που υπάρχουν. Το κεφάλαιο αυτό τελειώνει με τις παρεμβατικές ενέργειες που έχουν γίνει τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και σε εθνικό και τοπικό για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Συγκεκριμένα, γίνεται εκτενής αναφορά στα τρία επίπεδα παρέμβασης (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια πρόληψη) που πρέπει να υπάρχουν ώστε να βοηθηθούν οι κακοποιημένες γυναίκες, στα μέτρα που έχει λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την καταπολέμηση της κακοποίησης, στις δομές υποστήριξης που έχουν λειτουργήσει στη χώρα μας για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας και τέλος στην παρέμβαση των φορέων του επίσημου κοινωνικού ελέγχου. Το τρίτο μέρος της εργασίας περιλαμβάνει την εμπειρική μελέτη μας. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται το αντικείμενο, οι στόχοι, τα ερευνητικά ερωτήματα, η μεθοδολογία και τα στάδια της παρούσας έρευνας. Έπειτα, αναφέρονται αναλυτικά τα ευρήματα που προέκυψαν μέσα από τη διεξαγωγή της έρευνας και διατυπώνονται διάφορες συμπερασματικές κρίσεις σχετικές με το υπό μελέτη θέμα. Τέλος, ακολουθούν προτάσεις για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, στηριζόμενες στα συμπεράσματα και στους προβληματισμούς που αναδύθηκαν μέσα από το εμπειρικό υλικό μας.