Δυσχέρειες κοινωνικής προσαρμογής ανηλίκων στο νηπιαγωγείο και ο ρόλος του εκπαιδευτικού: μια πιλοτική έρευνα στη Μυτιλήνη

Abstract

Η διαμόρφωση αντεγκληματικών πολιτικών στην προσχολική βαθμίδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί υπερβολική από μια πρώτη, πρόχειρη και ίσως επιπόλαια ανάγνωση της μη αποδεκτής συμπεριφοράς κάποιων νηπίων στο νηπιαγωγείο. Η δεύτερη και πιο προσεκτική σκέψη γύρω από αυτό το ζήτημα, προέκυψε από τη βιβλιογραφική επισκόπηση των θεωριών περί εγκληματικότητας και της, εν γένει, παραβατικής συμπεριφοράς. Η πληθώρα των σχετικών θεωριών αποδεικνύει τις πολλές διαφορετικές ή και παρεμφερείς αναζητήσεις για τα αίτια της εγκληματικότητας, με απώτερο σκοπό την πάταξή της, καθώς αυτή απειλεί την κοινωνική συνοχή και ελλοχεύει τον κίνδυνο της ανατροπής των πάσης φύσης κοινωνικών ισορροπιών.Ο προβληματισμός που προστίθεται από την παρούσα έρευνα περιλαμβάνει αφ’ ενός όλες εκείνες τις αναπαραστάσεις των εκπαιδευτικών που προσδιορίζουν την εικόνα του παραβάτη και το στίγμα του και αφ’ ετέρου το πλαίσιο της παραβατικότητας από πλευράς επίσημης ελληνικής πολιτείας.Οι νηπιαγωγοί των δημόσιων νηπιαγωγείων στην πόλη της Μυτιλήνης, αποτελούν το δείγμα της έρευνας και οι συνεντεύξεις βάθους, τις οποίες παραχώρησαν, μας οδήγησαν σε ενδιαφέροντα αλλά και χρήσιμα συμπεράσματα για τις υποθέσεις εργασίας της έρευνας.Το υλικό που συγκεντρώθηκε, ήταν πράγματι πλούσιο και ενδιαφέρον και η μέθοδος της Κριτικής Ανάλυσης του Λόγου (παρά τις όποιες δυσκολίες παρουσιάζει στην αναγνώριση των Θεματικών και Ρηματικών Πρακτικών) ήταν πολύτιμη, ώστε να επεξεργασθεί, να αναλυθεί και να κωδικοποιηθεί, για να μπορέσουν να εξαχθούν συμπεράσματα.Η έρευνα έδειξε ότι η παραβατική συμπεριφορά στο Νηπιαγωγείο, εκδηλώνεται –κυρίως- με επιθετικότητα σωματική και λεκτική, ανυπακοή, έλλειψη σεβασμού προς τον/τη Νηπιαγωγό και τα άλλα παιδιά, ψέματα που συχνά μπερδεύονται με τη φαντασία των νηπίων, μικροκλοπές σε είδη που διαθέτει το Νηπιαγωγείο και τέλος, άσεμνες χειρονομίες και φράσεις.Λαμβάνοντας υπόψη, λοιπόν, τα δεδομένα και τα συμπεράσματα της έρευνας, προτείνουμε την άμεση εφαρμογή –εκ μέρους της επίσημης πολιτείας- επιμορφωτικών σεμιναρίων με κεντρικό άξονα τις δυσχέρειες κοινωνικής προσαρμογής των νηπίων στο νηπιαγωγείο, καθώς και το ρόλο του εκπαιδευτικού.Επίσης, οι σχολικές δομές, οι οποίες καθορίζονται από το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας και τους διευθυντές των σχολικών μονάδων, θα πρέπει να αποκτήσουν την απαιτούμενη ελαστικότητα και να δώσουν τη δυνατότητα χειρισμών και διαχείρισης του σχολικού χρόνου στους εκπαιδευτικούς, ώστε να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες κοινωνικής προσαρμογής των νηπίων, διαθέτοντας τόσο τα σχετικά γνωστικά εφόδια όσο και το κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο που θα εμπεριέχει σύγχρονες αντεγκληματκές πολιτικές.