Η δικτύωση ως μέσο αξιοποίησης μορφών τοπικής ανάπτυξης, σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης

Abstract

Η παρούσα εργασία αποτελεί μία προσπάθεια ανάδειξης, της σημασίας της δικτύωσης, όταν σκοπός είναι η ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο και της έμφασης στο ρόλο που διαδραματίζει η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε όλη αυτή τη διαδικασία. Στην ουσία πρόκειται για την μελέτη τριών διαφορετικών θεματικών, οι οποίες όμως μπορούν να συνδεθούν, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, στοιχειοθετώντας έτσι τον ισχυρισμό ότι η δικτύωση μπορεί να αποτελέσει μέσο αξιοποίησης μορφών τοπικής ανάπτυξης, ακόμα και σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι τρεις θεματικές αποτελούνται από τις έννοιες της Ανάπτυξης, της Δικτύωσης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Προκειμένου να διερευνηθεί η συνεκτικότητα και η αλληλοσυμπλήρωση των παραπάνω εννοιών επιχειρήθηκε μία διεξοδική θεωρητική προσέγγιση τους, αλλά και μία σκιαγράφηση των εφαρμογών τους στην πράξη. Οι θεματικές ενότητες που προέκυψαν από τον δομικό αυτό τρόπο μελέτης αποτελούν και τα βασικά κεφάλαια της εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο κεφάλαιο αποσαφηνίζονται οι έννοιες της ανάπτυξης και ιδιαίτερα της τοπικής ανάπτυξης, όπου γίνεται και μία αναφορά στους παράγοντες που την καθορίζουν. Ακολουθούν οι “συγγενείς έννοιες” της Κοινωνικής Ανάπτυξης, της Κοινοτικής Ανάπτυξης, της Αγροτικής Ανάπτυξης, της Νησιωτικής Ανάπτυξης, της Αειφόρου Ανάπτυξης, της Ενδογενούς Ολοκληρωμένης Τοπικής Ανάπτυξης, στην οποία γίνεται εκτενής αναφορά καθώς έχει την ιδιομορφία να συγκεντρώνει αρκετά συστατικά των προαναφερθέντων εννοιών. Στη συνέχεια το ενδιαφέρον στρέφεται στην ελληνική περίπτωση παρεμβάσεων για την τοπική ανάπτυξη, ενώ ως παράδειγμα παρέμβασης παρουσιάζεται το επαγωγικό μοντέλο. Ένα ξεχωριστό υποκεφάλαιο έχει αφιερωθεί, προκειμένου να αποσαφηνιστεί η διαφορά μεταξύ των όρων «τοπική» και «περιφερειακή» ανάπτυξη. Κλείνοντας το πρώτο κεφάλαιο αναλύεται η σύνδεση της τοπικής ανάπτυξης με την αύξηση της απασχόλησης, με την λογική των συγκοινωνούντων δοχείων, αν και σε πολλά κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η σύνδεση αυτή θεωρείται δεδομένη και αυταπόδεικτη. Στο δεύτερο κεφάλαιο ακολουθεί μία εξελικτική πορεία, που ξεκινά από το θεωρητικό υπόβαθρο των δικτύων και καταλήγει στο καθαρά πρακτικό πλαίσιο εφαρμογής και λειτουργίας τους. Υπό αυτή τη λογική αναλύεται η έννοια του κοινωνικού κεφαλαίου και η σύνδεση της με την κοινωνική και την οικονομική ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο. Σκιαγραφείται ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την περιγραφή των εταιρικών κοινωνικών δικτύων και των τοπικών συν-εταιρισμών. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην διαφοροποίηση των τοπικών δικτύων από τις εταιρικές σχέσεις, γενικότερα. Το θεωρητικό σκέλος του κεφαλαίου επισφραγίζει η προσπάθεια συσχέτισης της απασχόλησης με τα τοπικά δίκτυα Ακολουθεί η εξέταση των δικτύων υπό το πρίσμα του σχεδιασμού και προγραμματισμού, της διαμόρφωσης και οικοδόμησης, της ανάπτυξης και αξιολόγησης, της αναζήτησης εταίρων, της διαθεματικότητας και του πλουραλισμού, της ενσωμάτωσης στον κεντρικό κορμό των πολιτικών αλλά και της επιρροής στο πολιτικό mainstreaming. Με λίγα λόγια πρόκειται για την περιγραφή της λειτουργίας ενός δικτύου στην πράξη. Στο τρίτο κεφάλαιο διευκρινίζεται η σπουδαιότητα της συμμετοχής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην αναπτυξιακή κατεύθυνση της χώρας. Τονίζεται η στρατηγική θέση που κατέχει, σε γεωγραφικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Εξετάζεται το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της, σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό περιβάλλον, τα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματά της και οι αναπτυξιακοί της στόχοι, προκειμένου να προσδιοριστεί η προοπτική, του να αποτελεί στο μέλλον βασικό όχημα ανάπτυξης. Στο πλαίσιο της δυνατότητας αυτής διερευνάται και η χρησιμότητα της δικτύωσης ως βασικού εργαλείου και μέσου για την τοπική ανάπτυξη. Το τρίτο κεφάλαιο κλείνει με την αναφορά στο τρίπτυχο: Τοπική Αυτοδιοίκηση – Δικτύωση – Τοπικές Στρατηγικές για την Απασχόληση, προκειμένου να καταστεί σαφές ότι η “συνταγή αυτή είναι ικανή να θεραπεύσει στη ρίζα, δηλαδή αποτελεσματικά, ακόμα και μία σημαντική κοινωνική ασθένεια, όπως η ανεργία”. Στο σύνολό της η παρούσα εργασία περιλαμβάνει προβληματισμούς, σκέψεις και ιδέες, που προήλθαν από την επιστημονική συζήτηση, που διεξήχθη καθ’ όλη τη διάρκεια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών, στο πλαίσιο των μαθημάτων. Τα κριτήρια που με οδήγησαν στην επιλογή του αντικειμένου της πτυχιακής μου εργασίας, με θέμα: «Οι επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α. στην Ελλάδα, στον τομέα των κοινωνικών παρεμβάσεων»(2005), έπαιξαν τον ίδιο καθοριστικό ρόλο και στην εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας. Το σημαντικότερο κριτήριο που λειτούργησε καταλυτικά και αυτή τη φορά, ήταν η ανάγκη να προταθεί στους εκάστοτε φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ένα εναλλακτικό και καινοτόμο ίσως, μοντέλο κοινωνικής παρέμβασης, μέσω της δικτύωσης, με απώτερο σκοπό την τοπική ανάπτυξη. Προκειμένου να ικανοποιηθεί λοιπόν αυτό το κριτήριο προσπάθησα όσο το δυνατόν περισσότερο να τεκμηριώσω, θεωρητικά και πρακτικά την αρχική μου “υπόθεση” ότι, η δικτύωση μπορεί να καταστεί μέσο αξιοποίησης μορφών τοπικής ανάπτυξης, σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Όπως λοιπόν στην πτυχιακή προτάθηκε στους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να υιοθετήσουν τον Τρίτο Δρόμο, δηλαδή την κοινωνική οικονομία, προκειμένου να επιτευχθεί τοπική ανάπτυξη, έτσι και τώρα προτείνεται η διέξοδος της δικτύωσης των αντίστοιχων φορέων, για την εκπλήρωση του ίδιου στόχου. Το αποτέλεσμα,

της σύλληψης της ιδέας και της αποτύπωσης της σε κείμενο ,καλείται να το κρίνει ο αναγνώστης.