«Μαθητικές Βιογραφίες (μετά το Ν. 309/1976) και Εκπαιδευτικές Ανισότητες στη Νήσο Λέσβου»

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διενεργήθηκε με σκοπό, μέσω της βιογραφικής αφήγησης της μαθητικής διαδρομής ατόμων που φοίτησαν στο σχολείο, μετά την καθιέρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην χώρα μας (Ν. 309/1976), να αναδείξει τους παράγοντες, οι οποίοι διαμορφώνουν το πλαίσιο των εκπαιδευτικών ανισοτήτων στην τοπική κοινωνία της Νήσου Λέσβου καθώς και τις σχέσεις αλληλεπίδρασης που δημιουργούνται ανάμεσά τους και έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα προσωπική και κοινωνική τους διαδρομή. Διενεργήσαμε ποιοτική έρευνα και ως μέθοδο χρησιμοποιήσαμε την βιογραφική αφηγηματική συνέντευξη. Πραγματοποιήθηκαν πέντε βιογραφικές συνεντεύξεις για την ανάλυση και ερμηνεία των οποίων υιοθετήσαμε την ανάλυση περιεχομένου. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν προσωπικούς και οικογενειακούς παράγοντες που σχετίζονται με το φαινόμενο των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. H ολιστική προσέγγιση των συνιστωσών που συγκροτούν το ζήτημα των εκπαιδευτικών ανισοτήτων επέβαλε τη διερεύνηση του Εκπαιδευτικού Συστήματος της χώρας μας μετά το Ν. 309/1976, η οποία ανέδειξε πλήθος παραγόντων που συνδράμουν και διαφοροποιούν τις μαθητικές διαδρομές των ατόμων που εξετάσαμε. Η στάση της κοινότητας απέναντι στο θεσμό του σχολείου καθώς και ο κοινωνικός εξοπλισμός της αποτελούν επίσης παράγοντες που επιδρούν στο φαινόμενο των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πολιτισμικό κεφάλαιο ουσιαστικά διαμορφώνει το habitus του ατόμου, το οποίο στη συνέχεια μπορεί να επηρεάσει θετικά την μαθητική του διαδρομή και κατ’ επέκταση την επαγγελματική του σταδιοδρομία. Η άνιση κατοχή πολιτισμικού κεφαλαίου και οι διαφορές που προκύπτουν στα habitus επηρεάζουν αρνητικά τα άτομα από χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και αποτελούν εμπόδιο για την ανοδική κινητικότητά τους. Τα ευρήματα της παρούσης μελέτης ανέδειξαν ένα πολυπαραγοντικό μοντέλο που καταγράφει τις προσφερόμενες δυνατότητες και ευκαιρίες του πολιτισμικού κεφαλαίου και την κυκλική σχέση αλληλεπίδρασής του με τον κοινωνικο-οικονοµικό περίγυρο των ατόμων: 1. Το πολιτισμικό κεφάλαιο των γονέων ενισχύει το πολιτισμικό κεφάλαιο των παιδιών. 2. Το ενδυναμωμένο πολιτισμικό κεφάλαιο των παιδιών από την οικογένεια και την εκπαίδευση ενισχύει το κοινωνικό τους κεφάλαιο. 3. Το κοινωνικό κεφάλαιο των γονέων μέσω των κοινωνικών σχέσεων και των κοινωνικών δικτύων, παρέχει στα άτομα ευκαιρίες, οι οποίες ενδυναμώνουν και το κοινωνικό τους κεφάλαιο. 4. Τα άτομα (παιδιά) χρησιμοποιούν το κοινωνικό τους κεφάλαιο το οποίο μπορεί να τα βοηθήσει να έχουν μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία, η οποία αυξάνει το οικονομικό τους κεφάλαιο. 5. Τα άτομα επενδύουν εκ νέου το πολιτισμικό και το οικονομικό κεφάλαιο τους κεφάλαιο για να ενισχύσουν το πολιτισμικό κεφάλαιο των δικών τους παιδιών(τρίτη γενιά), κ.ο.κ..

This thesis was conducted in order to highlight the factors which shape the frame of the educational inequalities in the local community of Lesvos Island and the interactive relations, which are established between them and they have played a significant role (key role) in the subsequent personal and social “pathway”. This survey was conducted by using the narratives of biography of the student’s procedure that have already studied at school after the introduction of compulsory education in our country (Law 309/1976). We conducted qualitative research and we used, as method, the biographical narrative interview. We were carried out five biographical interviews for the analysis and the interpretation of them, we adopted the analysis of the content. The results of this survey revealed factors both in personal and family level, which are relevant to the phenomenon of educational inequality. This holistic approach of the components, which compose the issue of educational inequality, imposed the exploration of the educational system of our country after Law 309/1976. Furthermore, this research highlighted a number of factors that contribute, mainly, to student and differentiate process of the examined individuals. The attitude of the community towards the institution of school and “the social equipment” are also factors that affect the phenomenon of educational inequality. This research was concluded that the cultural capital shapes effectively the human’s habitus, which has the ability to affect “student's path” and thus his career in a positive way. The unequal possession of cultural capital and its differences in habitus, affects people from low socioeconomic background and consists a barrier to their upward mobility. The findings of this study presented a multivariate model, which records the possibilities and opportunities of cultural capital and the mutual relation with socio-economic entourage of people: 1. The cultural capital of parents enhances the cultural capital of children. 2. The empowering cultural capital of children from the family and education reinforces their social capital. 3. The social capital of parents, via the social relationships and the social networks, provides them opportunities, which empower and their social capital. 4. Children use their social capital, which can help them to have a successful career that increases their economic capital. 5. People invest their cultural and economical capital fund in order to improve the cultural capital of their children (the third generation), and so on.