Η Τουρκική περιφερειακή πολιτική ασφαλείας στα χρόνια του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης : όξυνση ή ύφεση επί των ζητημάτων ασφαλείας στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου;

Abstract

Το 2011 μπορεί να χαρακτηριστεί δικαίως ως μια χρονιά ορόσημο για τις σχέσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Ειδικότερα όμως για την Τουρκία, ήταν η χρονιά που τέθηκε για πρώτη φορά υπό τόσο σοβαρή αμφισβήτηση, η αναπτυσσόμενη περιφερειακή πολιτική ασφαλείας του «Δόγματος». Αναλύοντας αρχικά το «Δόγμα Νταβούτογλου» της εθνικής στρατηγικής ασφαλείας και την μεγάλη σημασία που αποδόθηκε στην εφαρμογή των πολιτικών ήπιας ισχύος και το νέο όραμα που αυτές προσέδιδαν στις διεθνείς σχέσεις, η παρούσα μελέτη εξετάζει την προσαρμογή της τουρκικής περιφερειακής πολιτικής ασφάλειας στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον που αναδύεται στην Ανατολική Μεσόγειο. Αρχικά εξετάζονται οι προκλήσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η τουρκική πολιτική ασφαλείας με το ξέσπασμα των Αραβικών εξεγέρσεων και καταλήγει στην άποψη ότι η Τουρκική πολιτική ασφαλείας απέτυχε να παίξει τον καθοριστικό ρόλο που το Δόγμα Νταβούτογλου προκρίνει. Στη συνέχεια, χρονίζοντα προβλήματα όπως το Κουρδικό ζήτημα, τόσο στο εσωτερικό με την διαιώνιση της βίας και την αδυναμία της κυβέρνησης Ερντογάν σε μια πολιτική αντιμετώπιση του προβλήματος, όσο και στο εξωτερικό με τις αλλαγές που έλαβαν χώρα την τελευταία δεκαετία, έθεσαν υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της Τουρκίας τόσο να λύσει τα προβλήματα όσο και να επηρεάσει την περιφέρεια και να αναλάβει τον ρόλο της ηγεμονίας. Στις πάγιες διάφορες με την Ελλάδα στο Αιγαίο και την Κύπρο και στην κλιμακούμενη αντιπαλότητα με το Ισραήλ, εσχάτως προστέθηκαν οι από κοινού προσπάθειες Κυπριακής Δημοκρατίας-Ισραήλ στην ανεύρεση υδρογονανθράκων, γεγονότα που αναγκάζουν την προσαρμογή της πολιτικής ασφαλείας της Άγκυρας στην αποτροπή της οικονομικής και συνεπώς γεωπολιτικής αναβάθμισης των υπόψη κρατών αλλά και στην αντίστασή της σε μελλοντικές προσπάθειες εμπλοκής της Ελλάδας, θέτοντας ζήτημα ΑΟΖ. Όλες οι παραπάνω προκλήσεις, αποτέλεσμα τις πολιτικής του δόγματος, σταδιακά προσάρμοσαν τις πολιτικές ήπιας ισχύος στις δοκιμασμένες τεχνικές της απειλής ή χρήσης βίας, βασικά συστατικά της αντίστοιχης σκληρής, ενέτειναν το δίλλημα και όξυναν τα ζητήματα ασφαλείας στην περιφερειακή κλίμακα ισχύος, δημιουργώντας ανασφάλεια και ανταγωνισμό.