Ακαδημαϊκή γλώσσα και μάθηση σε περιβάλλοντα γλωσσικής, πολιτισμικής και τεχνολογικής ετερότητας : το παράδειγμα των φυσικών επιστημών.

Abstract

Η ακαδημαϊκή γλώσσα βασίζεται στο πρότυπο του επιστημονικού λόγου, με τον οποίο εκφράστηκαν ιστορικά οι ανάγκες των Φυσικών Επιστημών (Φ.Ε.), επομένως η γλώσσα των Φ.Ε. αποτελεί το κατεξοχήν παράδειγμα ακαδημαϊκού λόγου. Κοινή συνισταμένη τους αποτελεί η λογική του γραπτού λόγου. Τα προβλήματα σχολικής αποτυχίας προκύπτουν από τη φύση του λόγου αυτού, η οποία χαρακτηρίζεται από "αντικειμενικότητα", τεχνικότητα, "μυστικισμό". Αυτά τα προβλήματα εντείνονται για τους δίγλωσσους μαθητές οι οποίοι πρέπει να αποκτήσουν ακαδημαϊκή επάρκεια σε αυτή τη "δύσκολη" γλώσσα. Οι προτεινόμενες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις προτείνουν ερμηνευτική χρήση της γλώσσας, ανάλυση των κειμενικών ειδών, σύνδεση με την προσχολική γνώση, και επιπροσθέτως για τους δίγλωσσους ένταξη της μητρικής τους γλώσσας στο αναλυτικό πρόγραμμα, σύνδεση του μαθήματος με τα προσωπικά τους βιώματα, ενδυνάμωση της ταυτότητας, συνεργατική μάθηση, ανάπτυξη κριτικών ικανοτήτων. Παρόλα αυτά, ο σχολικός γραμματισμός, που βασίζεται στην κυριαρχία του γραπτού αναπαραστασιακού συστήματος, δεν επαρκεί σε περιβάλλοντα νέων τεχνολογιών, διότι πλέον τα κείμενα είναι πολυτροπικά. Συμπερασματικά, ο γραμματισμός πλέον δεν μπορεί να είναι μονογλωσσικός και μονοτροπικός καλλιεργώντας ανισότητες και προάγοντας αποκλεισμούς. Πρέπει να διευρυνθεί προκειμένου να συμπεριλάβει την κειμενική πολυπλοκότητα που προέρχεται από την πολυγλωσσική σύνθεση της κοινωνίας, η οποία εμπεριέχει και τις διαστάσεις του καθημερινού και του επιστημονικού λόγου, καθώς και την ανάπτυξη της πολυτροπικότητας. Προτείνουμε ότι ο γραμματισμός στις Φ.Ε. υπόκειται στην ανάγκη της παραπάνω διεύρυνσης, προκειμένου να επανασυνδεθεί με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.