Αξιολόγηση εκπαιδευτικής μονάδας: η περίπτωση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων: προβλήματα και προοπτικές

Abstract

In the present thesis we are facing the question of the evaluation of universities for their quality assurance. We report the challenges of today focusing on Europe, and the related efforts of the European Union for the creation of a qualitative, competitive, and transparent European higher education area. We analyze the basic and necessary reasons for the evaluation of universities, their quality assurance and improvement and we give an indicative trace of various examples in several European countries. The main institutions (ENQA, EUA, CRE) are presented as well as their respective strategies of evaluation. We also point out the characteristics and the standards of quality assurance in the European Higher Education Area (EHEA). The thesis also focuses on in the case of Greek Universities. We present the recent Law for the quality assurance in higher education and the reflections of different actors. The conclusions of the thesis focus on the following: • The contribution of the evaluation of universities on their improvement and prospects. • The conditions that are necessary for a correct and clear measurement of evaluation characteristics.

Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η σκιαγράφηση του ζητήματος της αξιολόγησης των πανεπιστημίων για τη διασφάλιση της ποιότητάς τους. Αναφέρονται οι προκλήσεις που δέχονται τα πανεπιστήμια, σήμερα, παγκοσμίως, εστιάζοντας περισσότερο στην Ευρώπη και στις προσπάθειες που γίνονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη δημιουργία μιας ποιοτικής, ανταγωνιστικής, συνεκτικής και διαφανής ευρωπαϊκής περιοχής ανώτατης εκπαίδευσης. Αναλύονται οι λόγοι για τους οποίους θεωρείται βασική και αναγκαία η αξιολόγηση των πανεπιστημίων για τη διασφάλιση της ποιότητας και τη βελτίωσή τους και γίνεται μια ενδεικτική αποτύπωση του τι συμβαίνει σε ευρωπαϊκές χώρες που έχουν αναπτύξει συστήματα αξιολόγησης. Επιπροσθέτως, παρουσιάζονται οι κυριότεροι φορείς (CRE, EUA, ENQA) και οι στρατηγικές αξιολόγησης των πανεπιστημίων στην Ευρώπη και καταγράφονται τα χαρακτηριστικά και τα πρότυπα που θεωρούνται βασικά για τη διασφάλιση της ποιότητας της ευρωπαϊκής ανώτατης εκπαίδευσης. Θεωρήθηκε επίσης σημαντικό να γίνει μια αναλυτική παρουσίαση των χαρακτηριστικών που αξιολογούνται στα πανεπιστήμια ώστε να φωτιστούν όλες της πτυχές ενός πανεπιστημίου και να αναφερθούν οι ιδιαιτερότητες και η αξιολογησιμότητά τους. Ακολούθως, η εργασία επικεντρώνεται στην ελληνική πραγματικότητα και στα τεκτενόμενα σε σχέση με την αξιολόγηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων έως σήμερα. Παρουσιάζεται ο νόμος για την διασφάλιση της ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση και καταγράφονται οι προβληματισμοί των εμπλεκομένων φορέων. Τέλος, επιχειρείται μια συνοπτική παρουσίαση των βιβλιογραφικών απόψεων για τις επιπτώσεις του συστήματος αξιολόγησης της ποιότητας στα πανεπιστήμια. Η εργασία ολοκληρώνεται με την παράθεση των συμπερασμάτων μας: 1. Όσον αφορά στην συνεισφορά της αξιολόγησης των πανεπιστημίων στη βελτίωσή τους. Τα σχετικά προβλήματα και οι προοπτικές. 2. Όσον αφορά στις προϋποθέσεις που θα πρέπει να υπάρχουν -ιδιαίτερα στην Ελλάδα- ώστε να οδηγηθούμε στην ορθή/ καθαρή μέτρηση των χαρακτηριστικών αξιολόγησης, απαλλαγμένα από κάθε είδους εξωτερικές δυσλειτουργίες που μπορεί να τα επηρεάζουν και να παραμορφώνουν την εικόνα τους.