O Θεοδοσιανός Κώδικας και οι νομοθετικές διατάξεις αναφορικά με ζητήματα οικογενειακού ρωμαϊκού δικαίου σε αυτόν

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία, που εκπονήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών: «Κοινωνική και Ιστορική Ανθρωπολογία» του Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, πραγματεύεται τη μελέτη ζητημάτων οικογενειακού δικαίου που απορρέουν από το Θεοδοσιανό Κώδικα (Codex Theodosianus). Στόχος είναι αφενός η ανίχνευση των χαρακτηριστικών διαστάσεων του ρωμαϊκού δικαίου και αφετέρου η ένταξη και η κατανόηση του ρωμαϊκού νομοθετικού πλαισίου στα πλαίσια της γενικότερης συζήτησης των οικογενειακών θεμάτων. Στην εργασία αυτή γίνεται μία μικρή επισήμανση για το μειονέκτημα των κωδικοποιήσεων των ρωμαϊκών νομοθετικών διατάξεων. Στη συνέχεια αναλύονται οι διατάξεις που αφορούν στοιχεία οικογενειακού δικαίου στο Θεοδοσιανό κώδικα. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται επεξεργασία διατάξεων που αναφέρονται στο θεσμό του ρωμαϊκού γάμου, τα επιμέρους χαρακτηριστικά, τα είδη, τις προϋποθέσεις, τα κωλύματα που θεσπίζονται, τα δώρα μνηστείας και τις συμφωνίες μελλοντικού γάμου. Αναλύονται επίσης ζητήματα που προκύπτουν από διατάξεις σχετικές με τις δωρεές μεταξύ των συζύγων και το θεσμό της προίκας κατά το Ρωμαϊκό δίκαιο. Ακολουθεί ανάλυση διατάξεων που αφορούν τέλεση γάμου γυναικών που έχουν χηρέψει καθώς και γάμου που γίνεται με άδεια του Ρωμαίου αυτοκράτορα. Επίσης, η εργασία πραγματεύεται ζητήματα που προκύπτουν από διατάξεις για τέλεση εγκλημάτων απάτης και αιμομιξίας και παράνομων ενώσεων Ρωμαίου με βάρβαρο, δούλο ή αλλόθρησκο. Εκτός από εκτεταμένη αναφορά σε διατάξεις του Codex Theodosianus σχετικές με ειδικά θέματα σχέσεων μεταξύ των δύο φύλων αναλύεται και ο θεσμός του διαζυγίου στο ρωμαϊκό δίκαιo.