Κλιματικές αλλαγές: επιπτώσεις, τρωτότητα και μέτρα προσαρμογής: η περίπτωση της Μεσογείου

Abstract

Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η ανάλυση της διεθνούς κλιματικής πολιτικής και η διερεύνηση των διασυνδέσεών της με την ανάπτυξη μέσα από τη προσέγγιση των εννοιών της τρωτότητας και ιδιαίτερα της προσαρμογής. Το πρώτο μέρος της μελέτης αποτελεί το θεωρητικό – πολιτικό υπόβαθρο όπου εξετάζεται η πορεία δημιουργίας της διεθνούς κλιματικής πολιτικής μέσα από το θεσμικό έργο του ΟΗΕ αλλά και από την ανάλυση των βασικών αρχών του δικαίου του περιβάλλοντος που βρίσκουν πεδίο εφαρμογής στις κλιματικές αλλαγές. Επίσης διερευνάται και το θεσμικό πλαίσιο της κλιματικής πολιτικής κυρίως μέσα από τα δύο σημαντικά συμβατικά κείμενα τα οποία είναι η Σύμβαση Πλαίσιο για τις Κλιματικές Αλλαγές και το Πρωτόκολλο του Κιότο. Αναφορά γίνεται και στην ευρωπαϊκή κλιματική πολιτική και στο ρόλο που έπαιξε για τη κατοχύρωση των κλιματικών πολιτικών σε διεθνές επίπεδο. Στο δεύτερο μέρος το οποίο αποτελεί το θεωρητικό υπόβαθρο της μελέτης επιχειρείται σε πρώτη φάση η ανάλυση των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών και η διερεύνηση των νέων δεδομένων που φέρνουν στους τομείς της διεθνούς ασφάλειας και της ανθρώπινης ανάπτυξης. Επίσης, αναλύεται θεωρητικά η έννοια της τρωτότητας μετά από την ανασκόπηση της κύριας βιβλιογραφίας και παρατίθενται οι κυριότερες τομεακές τρωτότητες. Τέλος επιχειρείται προσέγγιση στην έννοια της προσαρμογής μέσα από τις ήδη υπάρχουσες θεωρίες αλλά και την αποτύπωσή της στα διεθνή συμβατικά κείμενα. Το τρίτο μέρος και τελευταίο μέρος της μελέτης αποτελεί τη περιπτωσιολογική υπόθεση που αφορά τη περιοχή της Μεσογείου. Αφού αναλυθεί το υπάρχον κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο της περιοχής και παρατηρούμενες κλιματικές μεταβολές η μελέτη προχωράει στη παράθεση των ήδη υφιστάμενων περιβαλλοντικών πιέσεων. Στο επόμενο κεφάλαιο αναλύονται οι κυριότερες τομεακές τρωτότητες της Μεσογείου και τέλος γίνεται προσέγγιση των περιφερειακών αλλά και εθνικών πρωτοβουλιών για τη προσαρμογή.