Απειλές και πολιτικές προστασίας των κητωδών στη Μεσόγειο θάλασσα : η περίπτωση της Ελλάδας.

Abstract

Σκοπός της προσπάθειας αυτής, είναι μια συνοπτική όσο και ολοκληρωμένη επισκόπηση της κατάστασης διατήρησης των πληθυσμών των κητωδών που βρίσκουν καταφύγιο στη Μεσόγειο θάλασσα, και η απομόνωση εκείνων των δράσεων που αποτελούν σημεία κλειδιά για την αποτελεσματική διαφύλαξη της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά της Μεσογείου, καθορίζουν τη φέρουσα ικανότητα του οικοσυστήματος και σε συνδυασμό με τις έντονες ανθρωπογενείς πιέσεις προκαλούν σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η εκτίμηση της κατανομής του πληθυσμού των κητωδών στη Μεσόγειο, και η αναγνώριση των ειδών που ζουν στα νερά της, στηρίζεται στα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, που όπως θα τονίσουμε βρίσκονται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, καθώς η γνώση και έρευνα για την κητοπανίδα της Μεσογείου, κάθε άλλο παρά ολοκληρωμένη και ικανοποιητική είναι. Η εργασία αποπειράται να προσδιορίσει τους βασικότερους παράγοντες που επιδρούν αρνητικά και αποτελούν κινδύνους για την ευημερία και διατήρηση των κητωδών, οι οποίοι ως επί το πλείστον είναι απόρροια ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Η Μεσόγειος είναι ένα σχεδόν κλειστό οικοσύστημα που υπόκειται σε έντονες πιέσεις από τα κράτη που την περιβάλλουν (και όχι μόνο), με αποτέλεσμα τη σταδιακή υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντός της, που αποτελεί ζωτικό χώρο για αυτά τα θαλάσσια θηλαστικά. Το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο προστασίας της Μεσογείου σε διεθνές, περιφερειακό, κοινοτικό και εθνικό επίπεδο φαίνεται να επαρκεί, ωστόσο εκείνο που απουσιάζει είναι η συνέπεια των κρατών στις υποδείξεις της διεθνούς κοινότητας ή τις διατάξεις των υπογεγραμμένων συνθηκών. Η απουσία ουσιαστικής ενημέρωσης του κοινού, η ελλειμματική γνώση των επιστημόνων τόσο για το θαλάσσιο οικοσύστημα όσο και για τα κητώδη per se, η συνεχιζόμενη απόρριψη ανεπεξέργαστων λυμάτων στη θάλασσα, η ανεπάρκεια κινήτρων και μηχανισμών παρακολούθησης και επιβολής, είναι κάποια από τα εμπόδια που οφείλουμε να ξεπεράσουμε. Κάθε προσπάθεια για τη διατήρηση των κητωδών ισοδυναμεί με προσπάθεια διαφύλαξης του θαλάσσιου πλούτου της Μεσογείου και το αντίστροφο, ενώ παράλληλα ένα υγιές θαλάσσιο περιβάλλον ευνοεί παράλληλα την ανθρώπινη ευημερία.