Switchgrass: μια νέα καλλιέργεια για την παραγωγή βιοκαυσίμων

Abstract

Η ενέργεια είναι ένα σοβαρό θέμα προβληματισμού της παγκόσμιας κοινότητας, διότι η προσφορά δεν μπορεί να ικανοποιήσει την ζήτηση η οποία συνεχώς αυξάνεται, ενώ τα αποθέματα ορυκτών καυσίμων δεν είναι ανεξάντλητα.. Το περιβάλλον είναι ένα άλλο σοβαρό θέμα, με τις δυσμενείς συνέπειες των μεταβολών που συμβαίνουν στον πλανήτη να έχουν γίνει πλέον ορατές σχεδόν σε κάθε κάτοικό του. Οι ενεργειακές καλλιέργειες μπορούν να συνεισφέρουν στην άμβλυνση των προβλημάτων που προκαλεί η χρήση των ορυκτών καυσίμων. Δημιουργούνται όμως νέοι προβληματισμοί, που έχουν να κάνουν με την χρήση της γης και την πιθανή έλλειψη τροφίμων, στην προσπάθεια για ενεργειακή αυτάρκεια. Η επιλογή του είδους της ενεργειακής καλλιέργειας είναι η σημαντικότερη απόφαση γιατί αυτή θα καθορίσει αν μπορεί να δεχθεί διαχειριστικές πρακτικές οι οποίες θα έχουν σαν αποτέλεσμα χαμηλές εισροές και χρήση εδαφών τα οποία δεν είναι παραγωγικά σε παραδοσιακές καλλιέργειες. Μια τέτοια καλλιέργεια είναι το switchgrass, φυτό ιθαγενές της Β. Αμερικής, πολυετές, με μικρές απαιτήσεις σε εισροές και ευδοκίμηση σε ποικιλία εδαφών όπως ελαφριά αμμώδη, όξινα, πολύ υγρά ή ξερά πετρώδη εδάφη. Στα μόνα εδάφη που δεν αναπτύσσεται είναι τα βαριά αργιλώδη ή αυτά με pH μεγαλύτερο του 8. Έχει πλούσιο ριζικό σύστημα που φθάνει σε βάθος τα 3 μέτρα, το οποίο του δίνει αντοχή στην ξηρασία, έχει φθηνό σπόρο, πλούσιο γενετικό υλικό και άρα μεγάλο περιθώριο βελτίωσης. Με παραγωγικό δυναμικό που δεν πέφτει κάτω από 10 τόνους ξηράς ουσίας ανά εκτάριο και μέγιστο τους 35 τόνους, ενεργειακό δυναμικό 17,4 GJ ανά τόνο ξηράς ουσίας, μπορεί να αποδώσει 609 GJ ανά εκτάριο όταν ένας τόνος πετρελαίου αποδίδει 42 GJ. Η παραγωγικότητα σε αιθανόλη φθάνει τα 333 λίτρα ανά τόνο βιομάζας. Αυτό σημαίνει ότι παράγει 55% περισσότερη ενέργεια υπό μορφή βιοαιθανόλης ανά μονάδα γης, από ότι το καλαμπόκι, η πλέον χρησιμοποιούμενη καλλιέργεια για τον σκοπό αυτό. Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ πειραματίζεται στην καλλιέργεια του 20 σχεδόν χρόνια, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει σε εξέλιξη πρόγραμμα γενετικής βελτίωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος της χώρας το ανέφερε στην ετήσια ομιλία του προς το Αμερικανικό Έθνος το 2006 σαν μία από τις πιο ελπιδοφόρες λύσεις στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας. Η Ε.Ε. παρακολουθώντας τις εξελίξεις από κοντά, συμπεριέλαβε το switchgrass στις υπό μελέτη ενεργειακές καλλιέργειες, μέσω του προγράμματος FAIR 5-CT97-3701, ενώ μία από τις χώρες στις οποίες έγιναν τα πειράματα ήταν η Ελλάδα. Οι αποδόσεις που καταγράφηκαν στην χώρα μας ήταν 25 τόνοι ξηράς ουσίας ανά εκτάριο, μόλις τον δεύτερο χρόνο καλλιέργειας, ενώ το ύψος της παραγωγής που ισοσκελίζει το ετήσιο κόστος, κυμαίνεται από 6,44 έως 11,90 τόνους ξηράς ουσίας ανά εκτάριο. Τα στοιχεία που υπάρχουν είναι λίγα, όσον αφορά την συμπεριφορά της καλλιέργειας στο Μεσογειακό περιβάλλον, δείχνουν όμως σαν πρώτη εικόνα, ότι εύκολα μπορεί να εγκατασταθεί στη Χώρα μας και να δώσει στους παραγωγούς μας, μια λύση αναδιάρθρωσης και αντικατάστασης παραδοσιακών καλλιεργειών, με ανταγωνιστικό εισόδημα που είναι δυνατό να φθάσει τα 1570€ κέρδος ανά εκτάριο.