Συναισθήματα και στάσεις μαθητών/τριών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της ρόδου απέναντι στο ελάφι της dama dama

Abstract

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η αλήθεια είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι στις μέρες μας δείχνουν ενδιαφέρον και αναζητούν γνώση γύρω από περιβαλλοντικά ζητήματα αρκετές φορές μάλιστα γίνεται λόγος για αλλαγή στάσεων και θετική συμπεριφορά απέναντι σ΄ αυτά. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ότι, οι έρευνες που πραγματοποιούνται γύρω απ΄ το τι γνώσεις έχουν οι άνθρωποι σχετικά με το περιβάλλον αλλά και τι ουσιαστικά πράττουν απέναντι σε κάποια ζητήματα, είναι αναγκαίες αλλά και ωφέλιμες προς μια αποτελεσματικότερη Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Στην παρούσα έρευνα γίνεται μια προσπάθεια διερεύνησης των γνώσεων, των συναισθημάτων αλλά και των στάσεων των μαθητών της τελευταίας τάξης των Δημοτικών σχολείων της Ρόδου απέναντι σε ένα ζώο- σύμβολο του νησιού το ελάφι (Dama dama). Η διερεύνηση των στάσεων είναι αναμφισβήτητα ένα αρκετά σημαντικό πεδίο για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Χάρη σε αυτήν μπορεί να γίνει ουσιαστικότερη και αποτελεσματικότερη στην προσπάθεια της να αναπτύξει περιβαλλοντική συνείδηση στους πολίτες και τελικά να τους καταστήσει ενεργούς με την εμπλοκή τους στα κοινά. Η επιλογή του θέματος βασίστηκε στο το γεγονός ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί στον ελληνικό χώρο καμία έρευνα για τις στάσεις απέναντι στο ελάφι της Ρόδου. Ο βασικός σκοπός της έρευνας είναι να διερευνηθούν τα συναισθήματα και οι στάσεις των μαθητών της Στ’ δημοτικού σχολείου της Ρόδου απέναντι στο ελάφι Dama dama που ζει κυρίως στα δάση του νησιού. Θα αναζητηθούν δηλαδή οι γνώσεις των παιδιών γύρω από τη βιολογία του ζώου αυτού, οι πεποιθήσεις τους για τις επιπτώσεις του στις καλλιέργειες, τα συναισθήματα τους απέναντι του, καθώς και οι στάσεις τους για τα μέτρα προστασίας του. Οι στόχοι που καθορίστηκαν είναι οι εξής: • Η διερεύνηση του γνωστικού πεδίου των μαθητών σε σχέση με τη βιολογία του ελαφιού Dama dama. • Η διερεύνηση της συναισθηματικής διάστασης των μαθητών απέναντι στο ελάφι (αισθήματα συμπάθειας η αντιπάθειας). • Η διερεύνηση της στάσης των μαθητών όσο αφορά στα μέτρα προστασίας του, για την διάσωση και εξάπλωση του Το δείγμα της έρευνας μας το αποτέλεσαν 30 μαθητές από την τελευταία τάξη του Δημοτικού σχολείου (Στ’) των σχολείων της Ρόδου. Για να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη άποψη των μαθητών της Ρόδου επιλέξαμε τρία διαφορετικά Δημοτικά σχολεία του νησιού. Επιλέξαμε ένα σχολείο από την πόλη της Ρόδου (8ο Δημοτικό Σχολείο), το Δημοτικό σχολείο από το χωριό του Έμπωνα στο δυτικό τμήμα του νησιού και ένα σχολείο από το χωριό Αρχάγγελο στο νότιο τμήμα του νησιού. Από το κάθε σχολείο έχουμε ένα δείγμα 10 μαθητών. Στην παρούσα μελέτη η έρευνα υλοποιήθηκε με τη μέθοδο της ημιδομημένης συνέντευξης. Η έρευνα διεξήχθη κατά το χρονικό διάστημα του Φεβρουαρίου του 2007. Για την κατασκευή του ερωτηματολογίου προηγήθηκε πιλοτική έρευνα. Για να διαπιστωθεί αν οι ερωτήσεις είναι ή όχι κατανοητές από τα παιδιά πραγματοποιήθηκε προέρευνα σε δείγμα τεσσάρων (4) μαθητών (2 αγόρια και 2 κορίτσια). Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας έδειξαν τα παρακάτω: Αρχικά όσον αφορά στην πληροφόρηση των παιδιών γύρω από το ελάφι της Ρόδου τα περισσότερα παιδιά (47%), έχουν ενημερωθεί για το είδος μέσω κυρίως της τηλεόρασης, των περιοδικών, και κάποιων βιβλίων. Επιπλέον το 53% των παιδιών δεν έχει δει ελάφι από κοντά παρόλο που στο νησί της Ρόδου λειτουργεί πάρκο με ελάφια. Σχετικά με τις γνώσεις των παιδιών για το ελάφι, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι μόνο το 53% του δείγματος γνωρίζει ότι σήμερα υπάρχουν ελάφια στο νησί, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ένα είδος σύμβολο του νησιού. Τα υπόλοιπα παιδιά ή δεν γνωρίζουν καθόλου, ή απλά θεωρούν ότι υπήρχαν πληθυσμοί στο νησί στο παρελθόν αλλά σήμερα εξαφανίστηκαν. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα παιδιά που γνωρίζουν για την ύπαρξη του ελαφιού σήμερα στη Ρόδο μόνο το 12.5% ενημερώθηκε για το γεγονός από το σχολείο. Στο γνωστικό επίσης πεδίο, σχετικά με τη βιολογία του ζώου η πλειοψηφία των παιδιών φαίνεται να μην γνωρίζει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ροδίτικου πλατονιού που το διαφοροποιεί από άλλα είδη όπως είναι το πλάτωμα στα κέρατα του. Επιπλέον, οι περισσότεροι μαθητές, το 57%, φαίνεται να μην μπορεί να διακρίνει κάποιο αρσενικό από θηλυκό ελάφι. Ενώ μερικά από αυτά και σε ποσοστό 26%, φαίνεται να μην γνωρίζουν με τι μπορεί να τρέφεται ένα ελάφι εφόσον δηλώνουν ότι είναι σαρκοφάγο ή παμφάγο είδος. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι τα συναισθήματα των παιδιών απέναντι στο ελάφι είναι σε γενικές γραμμές θετικά και ότι τα περισσότερα θα ήθελαν να υπάρχει το ελάφι και στο μέλλον στο νησί. Συγκεκριμένα το 87% των παιδιών θεωρούν ότι είναι καλό να υπάρχει ενώ το 13% λέει ότι είναι κακό ή ότι δεν ενδιαφέρει και πολύ. Σχετικά με την στάση των παιδιών απέναντι σε συγκεκριμένες καταστάσεις που αφορούν στην προστασία του ελαφιού, τα παιδιά δείχνουν να έχουν μια θετική στάση. Μόνο ένας ελάχιστος αριθμός παιδιών δηλώνει ότι θα έμενε άπραγο απέναντι στα προτεινόμενα διλημματικά σενάρια. Όλα σχεδόν τα παιδιά φαίνεται να έχουν την πρόθεση να βοηθήσουν και να προστατέψουν το απειλούμενο αυτό είδος.