Διερεύνηση των γνώσεων & αντιλήψεων μαθητών δημοτικού για τα απορρίμματα & τη διαχείρισή τους

Abstract

Τα απορρίμματα συνιστούν ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά ζητήματα της εποχής μας. Η αύξηση του πληθυσμού της Γης και η αστικοποίηση, σε συνδιασμό με την αύξηση της κατανάλωσης και των υλικών συσκευασίας, έχει οδηγήσει στην αλόγιστη παραγωγή οικιακών και αστικών απορριμμάτων. Οι μέθοδοι διαχείρισης που εφαρμόζονται για την επίλυση του προβλήματος, αν και είναι πολλές, παρουσιάζουν σημαντικά μειονεκτήματα και δεν έχουν κατορθώσει να αποδώσουν τα επιθυμητά αποτελέσματα μέχρι σήμερα. Το φιλελεύθερο οικονομικό σύστημα ευνοεί τη συνεχή παραγωγή απορριμμάτων, ενώ η περιβαλλοντική πολιτική που υιοθετείται από τα διάφορα κράτη στοχεύει στην αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ οικονομίας και φυσικού περιβάλλοντος, μέσω της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι αντιλήψεις των ανθρώπων για τα απορρίμματα διαφέρουν από κοινωνία σε κοινωνία και από εποχή σε εποχή. Η παιδεία αλλά και η κουλτούρα μίας κοινωνίας επηρεάζει και τη σχέση των μελών της με τα απορρίμματά τους. Το πώς αντιλαμβανόμαστε τα απορρίμματα που παράγουμε, αντανακλά ουσιαστικά τις ανθρώπινες αξίες που φέρουμε, καθώς και τις επιλογές που κάνουμε στον τρόπο ζωής μας και στη σχέση μας με το φυσικό περιβάλλον. Σε συνάρτηση με όλα τα παραπάνω, και έχοντας κατά νου πως τα παιδιά θα συνθέσουν τις μελλοντικές κοινωνίες, η παρούσα εργασία αποσκοπεί στη διερεύνηση των γνώσεων και των αντιλήψεων μαθητών δημοτικού σχολείου για τα απορρίμματα και τη διαχείρισή τους. Στην έρευνα συμμετείχαν 420 μαθητές και μαθήτριες της Ε’ και ΣΤ’ τάξης δημοτικών σχολείων στο νησί της Ρόδου. Για τη συλλογή των δεδομένων αναπτύχθηκε και χρησιμοποιήθηκε ένα σύνθετο ερωτηματολόγιο. Από την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας διαπιστώθηκε ότι οι μαθητές έχουν ελλειπείς γνώσεις για τα απορρίμματα, καθώς και συγκεχυμένες απόψεις για τις μεθόδους διαχείρισής τους. Αντίθετα, οι αντιλήψεις των μαθητών παρουσιάζονται ικανοποιητικές καθώς αντικατοπτρίζουν την επιθυμία τους για φιλικές περιβαλλοντικές συμπεριφορές. Επιπλέον, οι γνώσεις των μαθητών βρέθηκε ότι επηρεάζονται από τον τόπο κατοικίας τους (χωριό/πόλη), από την επαγγελματική κατάσταση των γονέων και από την πρόσβαση στην πληροφορία. Ωστόσο, δεν βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ των γενικών περιβαλλοντικών γνώσεων των μαθητών με τις γνώσεις τους για τα απορρίμματα. Τέλος, η προηγούμενη συμμετοχή των μαθητών σε προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης δεν βρέθηκε να επηρεάζει θετικά τις γενικές περιβαλλοντικές γνώσεις ή τις γνώσεις τους για τα απορρίμματα. Τα παραπάνω αποτελέσματα προβληματίζουν και αναδεικνύουν την ανάγκη για σχεδιασμό και εφαρμογή αποδοτικών προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο μέλλον.