Οι κοινότητες πρακτικής ως υποστηρικτικό εργαλείο στη βασική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών: μια διερευνητική προσέγγιση του κοινωνικού λογισμικού

Abstract

Η παρούσα εργασία μελετά την έννοια των Κοινοτήτων Πρακτικής καθώς και το κατά πόσο το Κοινωνικό Λογισμικό μπορεί να συμβάλει στη μάθηση μέσα σε αυτές. Έπειτα, μελετάται η υποστηρικτική συμβολή τους στη Βασική Εκπαίδευση και στην Επαγγελματική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα, έτσι ώστε να προταθεί τελικά ένα μεθοδολογικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά τα προτεινόμενα εργαλεία του Κοινωνικού Λογισμικού σε μια Κοινότητα Πρακτικής για εκπαιδευτικούς στη χώρα μας. Για να επιτευχθεί ο στόχος της εργασίας, πραγματοποιείται αρχικά μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας αναφορικά με τη θεωρία των Κοινοτήτων Πρακτικής. Στη συνέχεια, οι Κοινότητες Πρακτικής εξετάζονται στα πλαίσια της «Θεωρίας Κοινωνικής Μάθησης», του «Mentoring» (συμβουλευτικής), του «Peer-to-peer learning» (ομότιμης μάθησης), της «Γνωστικής Μαθητείας» και της «Άτυπης Μάθησης». Έπειτα, πραγματοποιείται μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τα εργαλεία του Κοινωνικού Λογισμικού, το οποίο μπορεί να οριστεί γενικά ως το λογισμικό που αποσκοπεί στην απλούστευση των επιτευγμάτων των δικτύων μεταξύ των ανθρώπων. Στην παρούσα εργασία, εξετάζονται πέντε βασικά εργαλεία του Κοινωνικού Λογισμικού ως προς το πώς υποστηρίζουν τη μαθησιακή διαδικασία σε μια Κοινότητα Πρακτικής. Συγκεκριμένα εξετάζονται: τα Weblogs (Blogs), τα Wikis, η Κοινωνική Σελιδοποίηση (Social Bookmarking), το Podcasting και to Instant Messaging (Άμεση ανταλλαγή μηνυμάτων). Στη συνέχεια, περιγράφονται οι παράγοντες επιτυχίας των Κοινοτήτων Πρακτικής. Στο σημείο αυτό, κρίθηκε απαραίτητο να μελετηθούν επιτυχημένες Κοινότητες Πρακτικής του εξωτερικού όπως οι: Tapped In, Miranda Net, Classroom 2.0 και Global Education Collaborative ως προς τα κοινά χαρακτηριστικά επιτυχίας τους. Τέλος, περιγράφεται η ελληνική πραγματικότητα ως προς τη Βασική Εκπαίδευση και την Επαγγελματική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και γίνεται μια πρόταση ενός μεθοδολογικού πλαισίου σε γενικευμένο επίπεδο ως προς το πως μπορεί να χρησιμοποιηθούν τα εργαλεία του Κοινωνικού Λογισμικού και των Κοινοτήτων Πρακτικής στην εξυπηρέτηση των αναγκών τους. Το πλαίσιο αυτό τελικά αξιολογείται από εν ενεργεία εκπαιδευτικούς (Έρευνα Focus Group) μέσω ερωτήσεων τύπου συνέντευξης έτσι ώστε να προκύψουν έγκυρα συμπεράσματα ως προς τον αρχικό σκοπό της εργασίας καθώς και εύστοχες παρατηρήσεις και προτάσεις ως προς το προτεινόμενο μεθοδολογικό πλαίσιο.