Ο χάρτης των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Abstract

Στην παρούσα εργασία μελετάται και αναπτύσσεται ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΧΘΔΕΕ), ο οποίος υιοθετήθηκε ως επίσημη διακήρυξη στις 7 Δεκεμβρίου το 2000 στη Σύνοδο Κορυφής της Νίκαιας και διακηρύχθηκε πανηγυρικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δημιουργήθηκε από μια ad hoc ομάδα ατόμων, η οποία αρχικά ονομάστηκε «Σώμα» και στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Συνέλευση. Ο Χάρτης ναι μεν συμπεριέλαβε δικαιώματα, που ήταν κατοχυρωμένα σε διάφορες διεθνείς συμβάσεις, αλλά κυρίως επηρεάστηκε και εμπνεύστηκε από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)· ωστόσο συμπεριέλαβε και μερικά νέα δικαιώματα. Ακριβώς, όμως, επειδή ο Χάρτης έχει εμπνευστεί την ΕΣΔΑ έχει μια ιδιαίτερη σχέση με αυτήν και πολλές φορές δεν παίρνει απλώς διαμορφωμένα κάποια άρθρα της, αλλά τα «αντιγράφει» έχοντας το ίδιο περιεχόμενο και εμβέλεια με αυτά. Ο Χάρτης απευθύνεται στα Όργανα και τους Οργανισμούς της Ένωσης, τηρούμενης της αρχής της επικουρικότητας, αλλά και στα κράτη μέλη, μόνο όμως στην περίπτωση που τα τελευταία εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης. Στην αρχή δεν ήταν νομικά δεσμευτικός και αντιμετωπιζόταν ως πολιτική διακήρυξη, αλλά μετά την ενσωμάτωση του στην Συνθήκη της Λισσαβώνας απέκτησε νομική ισχύ. Είναι δε σημαντικός και ο νέος όρος «ενδικασιμότητα» που παρουσιάζεται στο ΧΘΔΕΕ και γι’ αυτόν υπάρχει σχετική ανάπτυξη στην παρούσα μελέτη. Ο όρος «ενδικασιμότητα» του Χάρτη, με τον οποίο εννοούμε κατά πόσο ο Χάρτης μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο δικαστικής κρίσης, χωρίζεται σε δύο έννοιες: α) ο Χάρτης ως instrumentum/ περιέχων και β) ο Χάρτης ως negotium/ περιεχόμενο. Τέλος, κατά τη μελέτη του Χάρτη και των άρθρων του είναι αναμφίβολο ότι δημιουργούνται κάποια ερωτήματα και κάποιες παρατηρήσεις σχετικά με το περιεχόμενο και γενικά τη δομή του Χάρτη, τα οποία θα αναλυθούν στα παρακάτω κεφάλαια.

In this paper, the Charter of Fundamental Rights (CFREU), which was adopted as the official declaration on 7 December 2000 at the Nice Summit and solemnly proclaimed by the European Parliament, the European Council and the European Commission, is studied and developed. It was created by an ad hoc group of individuals, which was originally named "Body" and, then, renamed Meeting. The Charter, though, included rights that were guaranteed in various international conventions, but were mainly influenced and inspired by the European Convention on Human Rights (ECHR); however, it included some new rights as well. Precisely, however, because the Charter has inspired the ECHR, it has a special relationship with it and sometimes it does not get just some of its articles formed, but it "copies" them having the same meaning and scope as these. The Charter is addressed to the Institutions and Bodies of the Union, in compliance with the principle of subsidiarity and to the Member States, but only if the latter apply EU law. In the beginning, it was not legally binding and seen as a political declaration, but after the incorporation in the Treaty of Lisbon it has acquired legal force. The new term "endikasimotita" that appears on the CFREU is also important; therefore, it is relatively developed in this paper. The term "endikasimotita" of the Charter, by which we mean whether the Charter may be subject to judicial crisis, is divided into two concepts: a) the Charter as instrumentum / containing and b) the Charter as negotium / content. Finally, it is an undeniable fact that that in the study of the Charter and Articles some questions and observations on the content and general structure of the Charter are generated, which, however, will be analyzed in the following chapters.