Μελέτη και ανάλυση χρωστικών σε πίνακες από το κέντρο τέχνης Giorgio De Kiriko, με την χρήση μη καταστοφικών μεθόδων

Abstract

Το θέμα της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη και ανάλυση χρωστικών σε πίνακες από το Κέντρο Τέχνης Τζιόρτζιο ντε Κίρικο («Giorgio De Kiriko» Art Space) στο Βόλο, με την χρήση μη καταστρεπτικών τεχνικών. Πρόκειται για έξι πίνακες Ελλήνων ζωγράφων που έδρασαν τον 18ο, 19ο και 20ο αιώνα αντίστοιχα και των οποίων το έργο κρίνεται ιδιαιτέρως αξιόλογο για την εξέλιξη της Νεοελληνικής τέχνης. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν οι εξής μη παρεμβατικές τεχνικές: α) η ανάλυση και ταυτοποίηση των χρωστικών σε όλα τα έργα των ζωγράφων έγινε με την τεχνική της φασματοσκοπίας Raman και β) η ποιοτική και ποσοτική ανάλυση των στοιχείων που εμπεριέχουν τις χρωστικές αυτές στον πίνακα του Γεώργιου Γουναρόπουλου, με την τεχνική XRF. Η χρήση μη καταστροφικών μεθόδων επιτρέπει την πρόσβαση στο υπόστρωμα - στη δομή του κάθε έργου μέσα από το οποίο μπορέσαμε να εξάγουμε γόνιμα συμπεράσματα αναφορικά με τα υλικά που χρησιμοποίησαν οι Έλληνες ζωγράφοι, την πορεία του έργου και τις αλλαγές που προέκυψαν κατά τη φιλοτέχνηση του εκάστοτε πίνακα. Συγκεκριμένα στην περίπτωση του Γιώργου Γουναρόπουλου, μέσω των φασματοσκοπικών μεθόδων Raman και XRF μπορέσαμε να εξετάσουμε τη σχέση του ζωγράφου με το χρώμα, κάτι που κατεξοχήν χαρακτήριζε το έργο του. Δεδομένου πως ως τώρα μόνο θεωρητικά είχε αναλυθεί το ζήτημα του χρώματος και ποια χρώματα επακριβώς δημιουργούν την παλέτα του ζωγράφου, μέσα από τη διεπιστημονική αυτή προσέγγιση μας δόθηκε η δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα τους πίνακές του και να τεκμηριώσουμε τα θεωρητικά κείμενα που έχουν γραφτεί γύρω από το έργο του έως σήμερα. Μετά την χρήση των μη καταστρεπτικών τεχνικών Raman και XRF παρατηρήσαμε πως υπάρχει απόλυτη ταύτιση στα αποτελέσματα των χρωστικών. Κίτρινη χρωστική: Yellow cadmium και Yellow ochre Μπλε χρωστική: Cobalt blue και Ultra marine blue Κόκκινη χρωστική: Red camdium Μαύρη χρωστική: Carbon Black – Ivory Black Η επιλογή των συγκεκριμένων χρωστικών συμβάλλει στο ιμπρεσιονιστικό αποτέλεσμα που επιδιώκει ο ζωγράφος να προσδώσει στα έργα του με την χρήση του ιδιότυπου φωτισμού, κάτι που χαρακτηρίζει τους πίνακές του.

The present dissertation aims to explore and analyse pigments in paintings of the “Giorgio De Kiriko” Art Space collection (in the city of Volos), employing non-destructive techniques. It entails six paintings by Greek artists of the 18th, 19th and 20th century, whose work is considered noteworthy in the evolution of Greek modern art. The following non-destructive analytical techniques have been employed for this purpose: a) Raman spectroscopy was employed for the analysis and identification of pigments in all works and b) XRF technology was employed for the quantitative and qualitative analysis of the elements containing these pigments in the painting of Georgios Gounaropoulos. The use of non-destructive methods allows access to the substrate, the structure of each work, through which we can deduct useful conclusions about the materials used by Greek painters, their course of work and the changes occurring during the creation process of each painting. Particularly in the case of Georgios Gounaropoulos, through the XRF and Raman spectroscopy techniques, we examine the painter’s relationship with colour, as a crucial characteristic of his work. Considering that, up to date, the subject of colour as well as the specific colours that compose the painter’s palette, have only been analysed in a theoretical context, this interdisciplinary technique allows us to better understand the artist’s paintings and to substantiate the theoretical texts written about his work. Following the use of Raman and XRF non-destructive techniques, we observed an absolute identification in the results of pigments. Yellow pigment: Yellow cadmium and Yellow ochre

Blue pigment: Cobalt blue and Ultra marine blue

Red pigment: Red cadmium

Black pigment: Carbon Black – Ivory Black The selection of these specific pigments contributes to the impressionist result the artist aims to bestow upon his works, through the use of a particular lighting approach, which characterizes his paintings.