Συγκρίνοντας πειραματικές δραστηριότητες που βασίζονται σε έρευνα και "παραδοσιακού τύπου" πειραματικές δραστηριότητες: η σύνδεση ανάμεσα στη πρακτική και τη θεωρία

Abstract

Η χρήση των πειραματικών δραστηριοτήτων στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών έχει σημαντική αξία και πολλά οφέλη προκύπτουν από τη συμμετοχή των μαθητών σε αυτές. Όμως, αρκετοί ερευνητές έχουν εγείρει ερωτήματα που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα των πειραματικών δραστηριοτήτων. Τα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των πειραματικών δραστηριοτήτων είναι αρκετά περιορισμένα. Η παρούσα εργασία στοχεύει στη μελέτη των δράσεων και του προφορικού λόγου μαθητών της Ε΄ τάξης Δημοτικού, κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης πειραματικών δραστηριοτήτων που βασίζονται στη μάθηση μέσω διερεύνησης για το φως και στη σύγκριση των αποτελεσμάτων αυτών με τα αποτελέσματα που προκύπτουν όταν οι μαθητές εκτελούν «παραδοσιακού τύπου» πειραματικές δραστηριότητες στην ίδια εννοιολογική περιοχή. Το δείγμα αποτέλεσαν τέσσερις ομάδες μαθητών της Ε’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου. Τα δεδομένα της έρευνας προήλθαν από την ανάλυση των βιντεοσκοπήσεων της πραγματοποίησης των πειραματικών δραστηριοτήτων από τους μαθητές. Προέκυψε ότι, ενώ κατά την εκτέλεση «παραδοσιακού τύπου» πειραματικών δραστηριοτήτων οι μαθητές τείνουν να εμπλέκονται με δράσεις που σχετίζονται με τον χειρισμό οργάνων και υλικών, κατά την εκτέλεση πειραματικών δραστηριοτήτων που βασίζονται στη μάθηση μέσω διερεύνησης, οι μαθητές τείνουν να εμπλέκονται με δράσεις που σχετίζονται με τη μελέτη και συμπλήρωση του φύλλου εργασίας. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι, ενώ κατά την εκτέλεση «παραδοσιακού τύπου» πειραματικών δραστηριοτήτων ο προφορικός λόγος των μαθητών κυρίως αφορά στα όργανα και τα υλικά («πεδίο των αντικειμένων»), κατά την εκτέλεση πειραματικών δραστηριοτήτων που βασίζονται στη μάθηση μέσω διερεύνησης, ο προφορικός λόγος των μαθητών περιλαμβάνει και ιδέες των Φυσικών Επιστημών (σύνδεση «πεδίου των αντικειμένων» με «πεδίο των ιδεών»). Επιπρόσθετα, αναδείχθηκαν συσχετίσεις ανάμεσα στις δράσεις των μαθητών και στον προφορικό τους λόγο, κατά την διάρκεια πραγματοποίησης των πειραματικών δραστηριοτήτων. Προέκυψε ότι η ενασχόληση με τα όργανα και τα υλικά σχετίζεται με διατυπώσεις προτάσεων που δεν εμπλέκουν ιδέες των Φυσικών Επιστημών. Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης συνεισφέρουν στην έρευνα για την αποτελεσματικότητα των πειραματικών δραστηριοτήτων στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.