Διγλωσσία και εκφυλιστικές νόσοι: σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα

Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας, που εντάσσεται στα πλαίσια της ψύχο-νευρογλωσσολογίας, είναι η λεπτομερής παρουσίαση, μέσου βιβλιογραφικής ανασκόπησης (literature review), του φαινομένου της διγλωσσίας σε συνδυασμό με τις νευροεκφυλιστικές νόσους με εκδήλωση άνοιας που πλήττουν συνηθέστερα τα άτομα τρίτης ηλικίας. Αναφορά, ωστόσο, θα υπάρξει και συνδυαστικά με τις επίκτητες γλωσσικές διαταραχές που οι προαναφερόμενες νευροεκφυλιστικές νόσοι προκαλούν στα πάσχοντα άτομα. Η μέθοδος στην οποία βασίστηκε η επιλογή της βιβλιογραφίας, που περιλαμβάνει η παρούσα εργασία ανασκόπησης, αφορά στην ανάλυση και παρουσίαση επιλεγμένων ερευνών και μελετών, έντυπων και ηλεκτρονικών, που δημοσιευτήκαν διεθνώς από το 2007 και έπειτα αναφορικά με την σχέση μεταξύ διγλωσσίας και εκφυλιστικών νόσων. Η συγκεκριμένη έρευνα έγινε για να συμπληρώσει και να εμπλουτίσει τις υφιστάμενες γνώσεις στο ευρύτερο πεδίο της διγλωσσίας συνδυαστικά με τις εκφυλιστικές νόσους, ευελπιστώντας να αποτελέσει έναυσμα για περαιτέρω κάλυψη αυτού του άκρως ενδιαφέροντος και επίκαιρου θέματος στην ελληνόφωνη βιβλιογραφία.Η διάρθρωση της παρούσας εργασίας έχει ως εξής: Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία εισαγωγική αναφορά στην σχέση που προκύπτει μεταξύ των εννοιών γλώσσας, λόγου, ομιλίας και επικοινωνίας, έννοιες που πρέπει να αποσαφηνιστούν προκειμένου η ανάγνωση της εργασίας να πραγματοποιηθεί με μεγαλύτερη ευκολία και ακρίβεια. Ακολούθως, θα παρουσιαστεί το φαινόμενο της διγλωσσίας με ιδιαίτερη έμφαση στις τυπολογικές του ταξινομήσεις και την συστηματοποίηση των μορφών της. Εν συνέχεια, στο δεύτερο κεφάλαιο, θα αναφερθούμε στην ανατομία και τις λειτουργίες του εγκεφάλου με ιδιαίτερη έμφαση στις περιοχές εκείνες που ελέγχουν την παραγωγή και πρόσληψη του λόγου, τα λεγόμενα κέντρα λόγου. Επίσης, θα παρουσιαστούν νευροανατομικά στοιχεία της διγλωσσίας, η οργάνωση και ο πιθανός εντοπισμός της στον εγκέφαλο δίγλωσσων ομιλητών και στο τέλος θα υπάρξει αναφορά στον ρόλο της μνήμης σε συνδυασμό με την γλώσσα και την διγλωσσία καθώς, στην πραγματικότητα η μνήμη και η γλώσσα είναι αλληλένδετα στοιχεία. Αναλόγως, στο τρίτο κεφάλαιο θα υπάρξει εκτενής παρουσίαση των εκφυλιστικών νόσων, της τυπολογίας τους και του τρόπου με τον οποίο επιδρούν στις ανώτερες γνωστικές λειτουργίες. Θα παρουσιαστούν οι σημαντικότερες μορφές εκφυλιστικών διαταραχών και παράλληλα θα συζητηθούν οι γλωσσικές διαταραχές που εμφανίζονται κάθε φορά. Στο δεύτερο μέρος του 3ου κεφαλαίου θα αναπτυχθεί ο ιδιαίτερα σημαντικός ρόλος της διγλωσσίας στην μελέτη και έρευνα των εκφυλιστικών νόσων και θα ακολουθήσει βιβλιογραφική ανασκόπηση των πιο επίκαιρων μελετών που έχουν ως αντικείμενο την διγλωσσία σε συνδυασμό με προπεριγραφείσες εκφυλιστικές διαταραχές. Εντέλει, παρατίθενται τα συμπεράσματα και οι παρατηρήσεις που προκύπτουν από την ανάλυση που προηγήθηκε καθώς και οι απαραίτητες βιβλιογραφικές παραπομπές.