Αναπαραστάσεις του γυναικείου φύλου στο λαϊκό ποντιακό παραμύθι

Abstract

Η διπλωματική εργασία με θέμα «αναπαραστάσεις του γυναικείου φύλου στο λαϊκό ποντιακό παραμύθι» αφορά την ένδειξη των έμφυλων αναπαραστάσεων στο λαϊκό ποντιακό παραμύθι. Η μελέτη επεκτείνεται σε δύο ερευνητικά πεδία. Το πρώτο, αφορά το λαϊκό παραμύθι γενικότερα και το δεύτερο τις αναπαραστάσεις του γυναικείου φύλου σε αυτό. Στην πρώτη περίπτωση, γίνεται μια δομική, μορφολογική και υφολογική προσέγγιση των παραμυθιών και στη δεύτερη περίπτωση μια ανάλυση περιεχομένου, όπου μελετούνται παραμύθια στην ολότητά τους. Έτσι, από ένα δείγμα είκοσι λαϊκών ποντιακών παραμυθιών από διάφορες περιοχές του Πόντου (Αργυρούπολη, Σάντα, Κοτύωρα, Κερασούντα, Σταυρίν), τα οποία επιλέχθηκαν από το Αρχείου του Πόντου (παράρτημα 5), γίνεται προσπάθεια να εξάγουμε συμπεράσματα, τόσο για το ποντιακό λαϊκό παραμύθι, όσο και για την παρουσία των γυναικών μέσα σε αυτό. Σε θεωρητικό επίπεδο, διευκρινίζεται, ποιος πολιτισμός νοείται ως ποντιακός. Επίσης, δεδομένου ότι το παραμύθι αποτελεί είδος της λαογραφίας, γίνεται μια σύντομη αναφορά στη λαογραφία και το λαϊκό πολιτισμό του Πόντου. Στη συνέχεια, ακολουθεί η μελέτη της θέσης της γυναίκας στην ευρύτερη περιοχή του Πόντου, για να καταλήξουμε τελικά στο λαϊκό ποντιακό παραμύθι και σε θέματα φύλου στη λογοτεχνία. Το ενδιαφέρον σε αυτή την έρευνα είναι η σύγκριση της θέσης της γυναίκας και των συνακόλουθων προκαταλήψεων γύρω από αυτήν στην ποντιακή κοινωνία με τις γυναικείες αναπαραστάσεις στο λαϊκό ποντιακό παραμύθι. Από την συγκεκριμένη έρευνα, προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τις επικρατούσες αντιλήψεις της εποχής και την οπτική του γυναικείου φύλου στο λαϊκό ποντιακό παραμύθι. Επιπλέον, με τη σύγκριση αυτή αποκαλύπτεται το γεγονός, ότι τα παραμύθια δεν είναι απαλλαγμένα από στερεότυπα. Επίσης, παρόλο που είναι διαχρονικά και άτοπα, δίνουν αρκετές πληροφορίες για τις πεποιθήσεις και τις αντιλήψεις του λαού που τις δημιούργησε και της εποχής στην οποία ανήκουν. Η έρευνα των γυναικείων αναπαραστάσεων στα ποντιακά παραμύθια, στοχεύει στο να αναδείξει το πότε οι γυναίκες παρουσιάζονται παντοδύναμες είτε για καλό, είτε για κακό σκοπό. Επίσης, τονίζει τα ελαττώματα, τα προτερήματα και το πρότυπο της καλής γυναίκας που προβάλλεται, καθώς και το ρόλο που αναλαμβάνουν οι γυναίκες στον ιδιωτικό και δημόσιο χώρο. Ακόμη, επιχειρείται η μελέτη των αρνητικών γυναικείων μορφών (μητριά, πεθερά, κακιά μάνα), τα χαρακτηριστικά που έχουν αυτές και το ρόλο που εξυπηρετεί η παρουσία τους, τις σχέσεις των γυναικών με τα παιδιά και τους γονείς αντίθετου φύλου και τις σχέσεις των γυναικών μεταξύ τους.