Αποκαλύπτoντας τη χρωματική παλέτα του Έλληνα εικαστικού Βλάση Κανιάρη με την εφαρμογή μη καταστρεπτικών τεχνικών

Abstract

Η παρούσα εργασία έχει ως αντικείμενο μελέτης την ταυτοποίηση των χρωστικών καθώς και άλλων υλικών που χρησιμοποιήθηκαν σε έργα ζωγραφικής με την εφαρμογή μη καταστρεπτικών τεχνικών. Τα αντικείμενα προς ανάλυση είναι δύο ζωγραφικά έργα του εικαστικού Βλάση Κανιάρη, τα οποία τοποθετούνται χρονικά στα μέσα του 20ου αιώνα. Ο τίτλος των έργων είναι Καταστροφή στη Μαρσινέλ και Κήπος της παιδικής μου ηλικίας αντίστοιχα. Η εφαρμογή της φασματοσκοπίας Raman σε συνδυασμό με τη φασματοσκοπία ακτίνων-X φθορισμού (XRF) συνέβαλε στον προσδιορισμό των ανόργανων χρωστικών. Για τον εντοπισμό των οργανικών χρωστικών και άλλων οργανικών υλικών, όπως είναι τα συνδετικά μέσα και τα βερνίκια, εφαρμόστηκε η φασματοσκοπία Raman. Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου (παράρτημα της Κέρκυρας) και στην πατρική κατοικία του Βλάση Κανιάρη στην Αθήνα. Οι μεγάλες διαστάσεις των έργων και η επιτόπου ανάλυσή τους κατέστησαν αναγκαία τη χρήση φορητών οργάνων. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την αξιολόγηση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων είναι τα ακόλουθα: Στο έργο Καταστροφή στη Μαρσινέλ ανιχνεύτηκαν οι χρωστικές: • Κόκκινες χρωστικές : Red ochre, Burnt Sienna, Alizarin. • Μπλε χρωστικές : Phthalo Green, Cobalt Cerulean Blue. • Μαύρη χρωστική: Vine Black. • Καφέ χρωστικές: Burnt Umber, Raw Umber. • Κίτρινες χρωστικές: Chrome Yellow, Yellow Ochre, Zinc yellow. • Λευκές χρωστικές: Titanium White, Zinc White, Lead White, Gypsum. Στο έργο Κήπος της παιδικής μου ηλικίας εντοπίστηκαν οι χρωστικές: • Κόκκινες χρωστικές : Red ochre, Burnt Sienna, Red Lead, Alizarin. • Μπλε χρωστικές: Phthalo Green, Blue Bice. • Μαύρη χρωστική: Vine Black. • Καφέ χρωστικές: Burnt Umber, Raw Umber • Κίτρινές χρωστικές: Yellow Ochre, Zinc yellow • Λευκές χρωστικές: Titanium White, Zinc White, Lead White, Gypsum. Τα συνδετικά μέσα που επιβεβαιώθηκαν και στα δύο έργα είναι το λινέλαιο και το κερί μέλισσας. Στο έργο Καταστροφή στη Μαρσινέλ ανιχνεύτηκε και λάδι παπαρούνας. Η παρουσία δύο βερνικιών, κολοφωνίου και Τερεβινθίνη Βενετίας, επαληθεύτηκε στα δύο έργα τέχνης.

This study aims at identifying pigments and other materials used in paintings by applying Non-Destructive Techniques. The chosen objects for analysis are two paintings of the Greek artist Vlassis Caniaris, which are dated in the middle of 20th century. The title of these artifacts is Disaster in Marcinelle and Garden of my Childhood respectively. Raman spectroscopy application in conjunction with X-ray Fluorescence Spectroscopy (XRF) has contributed to the inorganic pigment identification. Raman spectroscopy applied for the detection of the organic pigments and other organic materials, such as the binders and the glaze. The measurements were taken in the National Gallery-Alexandros Soutzos Museum (Corfu department) and in the parent residence of Vlassis Caniaris in Athens. The large size of the paintings and their in situ analysis necessitated the use of portable instruments, The conclusion drawn from the evaluation and interpretation of the results are as follows: The following pigments were detected in the painting Disaster in Marcinelle: • Red pigments: Red ochre, Burnt Sienna, Alizarin. • Blue pigments: Phthalo Green, Cobalt Cerulean Blue. • Black pigment: Vine Black. • Brown pigments: Burnt Umber, Raw Umber. • Yellow pigments: Chrome Yellow, Yellow Ochre, Zinc yellow. • White pigments: Titanium White, Zinc White, Lead White, Gypsum. The following pigments were detected in the painting Garden of my Childhood: • Red pigments: Red ochre, Burnt Sienna, Red Lead, Alizarin. • Blue pigments: Phthalo Green, Blue Bice. • Black pigment: Vine Black. • Brown pigments: Burnt Umber, Raw Umber. • Yellow pigments: Yellow Ochre, Zinc yellow. • White pigments: Titanium White, Zinc White, Lead White, Gypsum. The binders confirmed in both artifacts are linseed oil and beeswax. Poppy-seed oil was also detected in the painting Disaster in Marcinelle. The presence of two varnishes, colophony and Venice turpentine, was verified in both artworks.