Η σκοτεινή πλευρά της ηγεσίας στους οργανισμούς: Κριτική και συγκριτική βιβλιογραφική προσέγγιση

Abstract

Η διαδικασία της ηγεσίας, εκτός από τις θετικές επιπτώσεις της στην εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του οργανισμού, αλλά και στην ευημερία των εργαζομένων, έχει και τη «σκοτεινή» της πλευρά. Η σκοτεινή πλευρά της ηγεσίας απασχολεί τους ερευνητές ιδιαίτερα τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια και το ενδιαφέρον τους παρουσιάζει κατακόρυφη αύξηση, δεδομένου ότι, αφενός μεν δεν είναι αμελητέος ο αριθμός των «προβληματικών» ηγετών, που εμπλέκονται σ’ αυτήν, αφετέρου δε, φαίνεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις επί των εργαζομένων και να επιβαρύνει τους οργανισμούς με σημαντικό κόστος. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν διάφορους όρους για να αποδώσουν την έννοια της σκοτεινής πλευράς της ηγεσίας, δεν έχουν καταφέρει ακόμη να διαμορφώσουν έναν ενιαίο ορισμό γι’ αυτήν, ούτε ένα κοινό θεωρητικό πλαίσιο, χρησιμοποιούνται διάφοροι τρόποι μέτρησης των φαινομένων και εμφανίζονται επικαλύψεις, με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία στην αντιπαραβολή και τη σύγκριση μεταξύ των ευρημάτων των διαφόρων ερευνητικών εργασιών. Στην παρούσα εργασία γίνεται μια διερεύνηση της βιβλιογραφίας, εστιασμένη στις δύο βασικές οπτικές αντιμετώπισης του αντικειμένου της «προβληματικής» ηγεσίας στους οργανισμούς. Αναλύονται οι ορισμοί που διατυπώνονται από τους ερευνητές και τα μοντέλα που αναπτύσσονται, εξετάζονται οι αιτίες στις οποίες οφείλεται η εκδήλωση της «προβληματικής» ηγεσίας, οι επιπτώσεις που έχει αυτή στους εργαζόμενους, αλλά και στον οργανισμό, καθώς και οι παράγοντες που την επηρεάζουν. Τέλος, επιχειρείται μια κριτική και συγκριτική ανάλυση των προσεγγίσεων του θέματος, που έχουν γίνει από τους ερευνητές.