Γεωμετρική τεκμηρίωση μνημείων με νέες τεχνολογίες, εφαρμογή στον ναό της Δήμητρας στη Νάξο

Abstract

Η παρούσα μελέτη εστιάζει στην ανάλυση της διαδικασίας της γεωμετρικής τεκμηρίωσης μνημείων με την χρήση νέων τεχνολογιών και συγκεκριμένα στη δημιουργία ενός τρισδιάστατου μοντέλου για τον Ναό της Δήμητρας στη Νάξο. Στη θέση Γύρουλας, σε ένα ύψωμα στο μέσον περίπου του νησιού, κοντά στο χωριό Σαγκρί , εντόπισε το 1949 ο αρχαιολόγος Νικόλαος Κοντολέων τα κατάλοιπα ενός αρχαίου ιερού. Κατά τις ανασκαφικές έρευνες που διεξήχθησαν ήρθαν στο φως πλείστα ευρήματα που καταδεικνύουν μια λατρευτική χρήση του χώρου ήδη από τις αρχές του 8ου αι. π.Χ. Κεντρική θέση κατέχει ο ναός της Δήμητρας, ένα οικοδόμημα κατασκευασμένο εξολοκλήρου από μάρμαρο, που χρονολογείται στον 6ο αι. π.Χ. Πρόκειται για ένα μνημείο ιδιάζουσας σημασίας καθώς παρουσιάζει δομές που αναγνωρίζονται ως πρόδρομοι της κλασικής αττικής αρχιτεκτονικής. Επίσης, διατηρεί μια καλά σωζόμενη φάση από την περίοδο της χριστιανικής λατρείας, κατά τον 6ο αι. μ.Χ., όταν μετετράπη σε βασιλική. Δεδομένου ότι το αρχαίο υλικό σώζεται σε ποσοστό περίπου 65%, αποφασίστηκε η αναστήλωσή του με πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (1994). Η αναστηλωτική πρόταση απέβλεψε στην ανάδειξη των πιο χαρακτηριστικών στοιχείων κάθε ιστορικής φάσης του μνημείου, ώστε αυτό να καταστεί σαφές και κατανοητό προς το ευρύτερο κοινό. Μετά την παρουσίαση της ιστορίας του ιερού, προσεγγίζεται και αναλύεται η έννοια της γεωμετρικής τεκμηρίωσης, οι μέθοδοι αποτύπωσης μνημείων και τα προϊόντα που παράγει. Παρουσιάζεται αναλυτικά η χρήση και η χρησιμότητα των νέων τεχνολογιών που έχουν τεθεί στη διάθεση της αρχαιολογίας. Η φωτογραμμετρία, οι διασκοπήσεις, οι αρχαιομετρικές μέθοδοι, τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών έχουν αλλάξει τον τρόπο διεξαγωγής της αρχαιολογικής έρευνας, τόσο στο πεδίο όσο και στο εργαστήριο. Τέλος, το πρακτικό μέρος της διπλωματικής στοχεύει στην τρισδιάστατη απεικόνιση του ναού. Αναπτύσσεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και αναλύονται τα βήματα για τη δημιουργία του τρισδιάστατου μοντέλου καθώς επίσης και η παραγωγή ορθοφωτογραφιών, με βάση φωτογραμμετρικά δεδομένα που τέθηκαν προς επεξεργασία μέσω της χρήσης λογισμικών μοντελοποίησης.